ورم پا‌ها در اثر انسداد ورید‌ها
انسداد ورید‌ها یا سیاهرگ‌ها می‌تواند در هر کدام از قسمت‌های بدن رخ دهد، ولی شایع‌ترین سیاهرگ‌هایی که انسداد پیدا می‌کنند، سیاهرگ‌های پا‌ها هستند.
وقتی به دلایلی سیاهرگ‌های یکی از پا‌ها دچار انسداد می‌شود پا ورم شدیدی می‌کند، دردناک می‌شود و حرکات پا مختل می‌شود. در این هنگام بر خلاف ادم‌های ناشی از بیماری‌های قلبی، با فشاردادن انگشت روی ساق پا، به راحتی انگشت فرو نمی‌رود، و به عبارتی ورم پا سفت است.
از دیگر سیاهرگ‌هایی که ممکن است دچار انسداد شوند، سیاهرگ‌های شکم هستند. در این حالت چون هر دو پا خونشان به سیاهرگ‌های شکم می‌ریزد، ممکن است هر دو پا دچار چنین ورم سفتی شوند. البته سیاهرگ‌های دست و گردن هم ممکن است دچار انسداد شوند، ولی کمتر شایع است.
علت بسته شدن سیاهرگ‌ها
مهم‌ترین دلیل این بیماری، بی‌حرکتی طولانی به خصوص در سنین بالاست. وقتی یک فرد مسن به دلیل بیماری، بخصوص شکستگی لگن و ران، به مدت طولانی بستری می‌شود، احتمال لخته شدن خون در سیاهرگ‌های پا‌هایش وجود دارد.
در این حالت برای پیشگیری دو کار انجام می‌شود:
اول این که هر چه سریع‌تر بیمار باید حرکت کند و دوم اینکه داروی ضد لخته شدن خون شامل هپارین و وارفارین توسط پزشک به او داده شود.
در مسافرت‌های طولانی با اتومبیل یا هواپیما، حداقل هر یک تا دو ساعت، پاهای خود را حرکت دهید تا خون در رگ‌ها لخته نشود.
از عوامل دیگر لخته شدن خون در سیاهرگ‌ها، حاملگی است. در خانم‌های حامله به خاطر فشار جنین روی سیاهرگ‌های شکم و زیاد بودن هورمون‌های زنانه، خون در این رگ‌ها استعداد لخته شدن دارد. در این حال به طور معمول نیاز به دادن دارو برای پیشگیری از این بیماری نیست، ولی حتما باید از بی تحرکی خانم‌های باردار جلوگیری شود.
از عوامل دیگر این بیماری، بی‌تحرکی در مسافت‌های طولانی است. وقتی یک فرد مسن یا فردی که به دلایلی، استعداد لخته شدن خون را دارد، به مدت طولانی در سفرهای هوایی و زمینی به طور ساکن در یک جا می‌نشیند، احتمال لخته شدن خون در پا‌هایش وجود دارد، بنابراین توصیه اکید این است که در این حالت حتما هر دو ساعت یک بار پیاده‌روی صورت گیرد.
البته برخی بیماران به خاطر بیماری نمی‌توانند به راحتی پیاده‌روی کنند. در این حالت توصیه می‌شود با حرکت دادن متناوب پا‌ها و باز و بسته کردن آن‌ها مانع از لخته شدن خون شد.
عوارض انسداد سیاهرگ
آمبولی ریه که طی آن لخته خون از محل اصلی خود در رگ رها می‌شود و به ریه می‌رود. لذا جلوی جریان خون ریه گرفته می‌شود. باعث مرگ بافت ریه می‌گردد.
تعداد قابل ملاحظه‌ای از بیماران دچار آمبولی ریه، به خاطر این بیماری می‌میرند.
درمان انسداد سیاهرگ
وقتی خون در قسمتی از بدن لخته شود درمان آن، مصرف داروهای ضد لخته به مدت طولانی و بی‌حرکت کردن عضو به صورت مقطعی تا باز شدن مسیر رگ است. در اکثر موارد این بیماران باید مدتی بستری شوند و درمان در بیمارستان برایشان انجام شود.
توصیه به این بیماران
• رفع تمام علایم التهاب در بستر استراحت کنید. در هنگام استراحت، حرکت دادن عضلات پا، خم‌کردن مچ پا و تکان دادن انگشتان پا را به طور متناوب انجام دهید.
• از جوراب‌های کشی مناسب یا بانداژهای کشی استفاده کنید، ولی از بند جوراب یا جوراب کشباف بلند استفاده نکنید.
• در هنگام نشستن به مدت‌طولانی، پا‌ها را بالا‌تر از باسن قرار دهید.
پانوشت:
متن از جناب دکتر علیرضا مقتدری - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی
هوای رفقای قدیمتم داشته باش.
مدد