آزمایشهایی برای شناسایی عفونت هلیکوپاکترپیلوری
اگر تصور شود که شما احتمالاً دچار زخم معده هستید، آزمایشهایی باید انجام گردد تا معلوم شود که آیا معده شما دچار عفونت هلیکوباکترپیلوری (Helicobacter pylori) شده است یا خیر. این عفونت نقش مهمی در ایجاد زخم‌ها دارد که بعداً راجع به آن به طور مفصل صحبت خواهیم کرد.سه نوع آزمایش برای شناسایی هلیکوباکترپیلوری وجود دارد که عبارتند از:
نمونه‌برداری و آزمایش یک تکه از بافت معده (بیوپسی)، آزمایش آنتی‌بادی خون و آزمایش تنفسی.
نمونه‌برداری
در نمونه‌برداری از معده، یک تکه خیلی کوچک از معده برداشته میشود که
اصطلاحاً به این کار، بیوپسی (Biopsy) گفته میشود. این عمل در طی انجام
آندوسکوپی صورت می‌گیرد. قطعه برداشته شده سپس در یک محلول مخصوص قرار
داده میشود که در صورت وجود عفونت هلیکوباکترپیلوری، رنگ این محلول تغییر
می‌یابد. این آزمایش اصطلاحاً آزمایش اوره‌آز (Urease test) می‌نامند.
باکتری هلیکوباکترپیلوری یک پروتئین به نام اوره‌آز ترشح می‌کند که موجب
تغییر اوره به آمونیاک میشود (اوره ماده‌ای است که در جریان خون و در
ادرار وجود دارد و از تجزیه پروتئین‌ها به دست می‌آید). محلول تشخیصی که
قطعه برداشته شده از معده در داخل آن قرار داده میشود حاوی اوره و یک شاخص
قلیایی میباشد. اگر در قطعه برداشته شده از معده، هلیکوباکترپیلوری وجود
داشته باشد، اوره‌ای که در محلول وجود دارد به آمونیاک تبدیل میشود و باعث
می‌گردد که شاخص قلیایی که در محلول موجود میباشد تغییر رنگ دهد و آزمایش
را مثبت نماید. به غیر از آزمایش اوره‌آز که انجام میشود، نمونه برداشته
شده از معده را می‌توان برای بررسی‌های بیشتر به آزمایشگاه پاتولوژی نیز
فرستاد. در آنجا نه تنها می‌توان باکتریهای هلیکوباکترپیلوری را مستقیماً
زیر میکروسکوپ مشاهده نمود بلکه قادر هستیم التهاب معده را که اصلاحاً به
آن گاستریت گفته میشود را نیز تشخیص دهیم.
مزیت اصلی این آزمایشها در این است که آنها دقیق‌ترین آزمایشهایی هستند که
برای تایید اینکه آیا در هنگام آزمایش، هلیکوباکترپیلوری وجود داشته است،
مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعلاوه، در هنگام انجام آندوسکوپی، پزشک
می‌تواند مشاهده نماید که آیا شواهدی از وجود یک زخم وجود دارد یا خیر.
عیب این آزمایش در این است که برای انجام آن باید اقدام به آندوسکوپی
نمود. هم در این آزمایش و هم در آزمایشهای دیگر، در صورت مصرف دارویی به
نام اومپرا زول (Omeprazol) که بدون اینکه باکتریها را بکشد باعث سرکوب و
پنهان شدن آنها میشود، تفسیر نتایج آزمایش می‌تواند به صورت غلطی انجام
شود.
آزمایش تنفسی (تست تنفسی)
همانند آزمایش نمونه‌برداری، آزمایش تنفسی اوره با استفاده از این واقعیت
که باکتری هلیکوباکترپیلوری موجب ترشح اوره‌آز می‌گردد و باعث میشود که
اوره به آمونیاک و دی‌اکسید کربن تبدیل شود انجام می‌گردد. برای انجام این
آزمایش، از شما خواسته میشود که به مدت ۱۲ ساعت هیچ چیزی نخورید. سپس یک
نوشیدنی حاوی اوره به شما داده میشود که در آن مقدار خیلی کمی رادیواکتیو
وجود دارد، نیم ساعت بعد، هوای بازدم تنفسی شما آزمایش می‌گردد. اگر
هلیکوباکترپیلوری در معده شما وجود داشته باشد، اوره تبدیل به آمونیاک و
دی‌اکسید کربن میشود که از طریق ریه‌های شما همراه با مقادیر جزئی
رادیواکتیو از راه تنفس خارج می‌گردد. این ماده رادیواکتیو سپس به وسیله
یک دستگاه مخصوص که در آزمایشگاه وجود دارد، اندازه‌گیری میشود.
مزیت این آزمایش در این است که آزمایش راحتی بوده و زمان خیلی کمی برای انجام آن لازم دارد.
همانند آزمایش نمونه‌برداری، این آزمایش نیز بسیار دقیق بوده و مشخص
می‌کند که آیا شما در هنگام انجام آزمایش به هلیکوباکترپیلوری فعال مبتلا
بوده‌اید یا خیر. این آزمایش را می‌توان در صورت لزوم چندین بار تکرار
نمود تا علوم شود که آیا بعد از درمان، این عفونت از بین رفته است یا خیر.
عیب این آزمایش نیز همانند سایر آزمایشها در این است که با مصرف داروی اومپرازول، نتایج غلطی ممکن است از آزمایش به دست آید.
آزمایش آنتی بادی خون
همانند سایر عفونتها، عفونت هلیکوباکترپیلوری باعث شروع تولید آنتی بادی‌های خاصی در خون شما می‌گردد. با گرفتن یک مقدار اندک از خون شما و شناسایی این آنتی‌بادی‌ها در آن، وجود عفونت هلیکوباکترپیلوری در شما تایید می‌گردد. وقتی که این آنتی‌بادی‌ها در بدن شما ایجاد شدند، ممکن است به مدت چندین سال حتی بعد از اینکه این عفونت در بدن شما از بین رفت هم باقی بمانند. به همین دلیل، این آزمایش فقط در افرادی مفید میباشد که تاکنون اقدام به درمان هلیکوباکترپیلوری نکرده‌اندو نمی‌توان بیشتر از یک بار از این آزمایش استفاده نمود. مزیت این آزمایش در این است که آزمایش بسیار سریعی می باشد و می‌توان آن را در مطب هم انجام داد. بر خلاف سایر آزمایشهایی که برای شناسایی هلیکوباکترپیلوری به کار می‌رود، مصرف داروی اومپرازول باعث اختلال در تفسیر صحیحی این آزمایش نمی‌شود
