مردان بالا‌ی 50 سال برای معاینه پروستات اقدام کنند

گرچه تاکنون درباره بیماری پروستات بارها سخن گفته شده است ولی از آنجا که این بیماری از شایع‌ترین بیماری‌های مردان مسن است، به بهانه فرا رسیدن روز سلا‌مت مردان در این گزارش به علا‌ئم و روش‌های درمان این بیماری می‌پردازیم.

بیماری پروستات در اثر بزرگ شدن پروستات ایجاد می‌شود که در آن مجرای ادرار تحت فشار قرار گرفته و راه خروجی ادرار مسدود می‌شود.

بزرگی خوش‌خیم پروستات، سرطان پروستات و عفونت پروستات از جمله بیماری‌های مهم پروستات هستند. شیوع بزرگی خوش‌خیم پروستات با افزایش سن بیشتر می‌شود. هر چند که بیش از 50 درصد مردان بالای 50 سال و 90 درصد بیماران بالای 80 سال به بزرگی خوش‌خیم پروستات مبتلا هستند؛ اما تاکنون علت بزرگ شدن پروستات مشخص نشده است.

بنا براعلام دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس معاونت سلامت وزارت بهداشت، بزرگی خوش‌خیم پروستات که به علت فشار پروستات بر مجرای ادراری ایجاد می‌شود علائمی مانند کاهش فشار و قطع و وصل شدن جریان ادرار، تاخیر در شروع ادرار، نیاز به تخلیه مکرر ادرار، احساس باقی ماندن ادرار در مثانه پس از ادرار کردن و تکرر ادرار در روز و شب دارد. بنابراین بیمارانی با این علائم باید به متخصص اورولوژی مراجعه کنند.

سرطان پروستات به علت بزرگی پروستات ممکن است با علائم فوق دیده شود. در مجموع بزرگی خوش‌خیم پروستات در صورت عدم درمان می‌تواند عوارضی مانند انسداد کامل راه خروج و بند آمدن ادرار، خونریزی ادراری، تشکیل سنگ مثانه، عفونت‌های ادراری، نارسایی کلیه و از‌کار افتادن مثانه را به دنبال داشته باشد.

پزشکان می‌توانند با معاینه پروستات آن را لمس کرده و بزرگ شدن اندازه آن را تشخیص دهند. برای بررسی بیشتر از آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی کلیه‌ها، مثانه و پروستات استفاده می‌شود.

بزرگی خوش‌خیم پروستات علت سرطان پروستات نیست، اما احتمال دارد بزرگی خوش‌خیم و بدخیم پروستات با هم وجود داشته باشند. بنابراین لازم است بیمارانی که با علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات مراجعه می‌کنند آزمایش PSA خون و معاینه پروستات انجام دهند.

درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات به دو صورت دارویی و جراحی است. در مجموع نوع درمان به وضعیت بیمار بستگی دارد.

درمان‌های دارویی

شل‌کننده‌های عضلات پروستات: مهم‌ترین داروهای استفاده شده در درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات هستند. از جمله این داروها می‌توان به پرازوسین، ترازوسین و تامسولوسین اشاره کرد. این داروها موجب بهبود جریان ادراری و تخفیف علائم می‌شوند؛ اما تاثیری بر اندازه پروستات ندارند. عوارض این داروها عبارتند از سرگیجه هنگام تغییر وضعیت از نشسته به ایستاده، احساس سبکی سر و ضعف و غیره.

فیناستراید: دارویی است که به تنهایی اثر کمی در بهبود علائم ناشی از بزرگی پروستات دارد،‌ اما در موارد کمی باعث کوچک شدن پروستات می‌شود.

داروهای گیاهی: مانند پیجیوم که اثر آنها ثابت نشده است.

بیمارانی که یک یا چند علامت از علائمی مانند عفونت‌های مکرر ادراری، سنگ مثانه، خونریزی مکرر ادراری، علائم نارسایی کلیه و عدم پاسخ مناسب به درمان دارویی را دارند در زمینه بزرگی خوش‌خیم پروستات به عمل جراحی پروستات نیاز دارند. استفاده از امواج رادیویی، لیزر یا امواج مافوق صوت در درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات از روش‌های جدید درمانی است. این روش‌ها در حال تحول بوده و هنوز نتایج طولانی مدت آنها مشخص نشده است.

اما سرطان پروستات، عبارت است از رشد سلول‌های بدخیم در داخل پروستات. سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین سرطان‌های مردان در کشورهای غربی است. احتمال بروز این سرطان با افزایش سن زیاد می‌شود؛ به طوری که می‌توان گفت احتمال این‌که یک مرد 50‌ساله تا آخر عمرش از نظر بافت شناختی به سرطان پروستات مبتلا شود نسبتا زیاد است، اما اکثر آنها در طول عمر از نظر بالینی بدون علامت باقی می‌مانند و تا آخر عمر هیچ مشکلی برای شخص مبتلا ایجاد نمی‌کنند. علت سرطان پروستات مانند اغلب سرطان‌ها ناشناخته است. اما خطر ابتلا به سرطان پروستات در افرادی که سابقه فامیلی این بیماری را دارند، بیشتر است. بنابراین این مردان حتی اگر هیچ علامتی از بیماری نداشته باشند باید از سن 45 سالگی به بعد به‌طور منظم تحت بررسی و معاینه قرار گیرند. برخی محققان نشان داده‌اند که مصرف چربی زیاد در رژیم غذایی شانس ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.

علائم

سرطان پروستات در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اما در مراحل بعدی ممکن است علائمی را به دنبال داشته باشد. علائم اولیه این بیماری شبیه علائم بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات است. علائم مراحل پیشرفته بیماری نیز پس از دست‌اندازی سرطان به سایر نقاط بدن ایجاد می‌شود که علائمی مانند دردهای استخوانی،‌ بالا رفتن اوره خون، کم خونی و کاهش وزن شدید را شامل می‌شوند.

در مجموع با معاینه پروستات توسط پزشک، آزمایش PSA خون (آنتی ژن اختصاصی پروستات در سرم خون) که در اغلب موارد سرطان پروستات PSA خون افزایش می‌یابد و همچنین با نمونه‌برداری پروستات، سرطان پروستات تشخیص داده می‌شود. بنابراین بهتر است در مردان بالای 50 سال، آزمایش PSA خون و معاینه پروستات توسط متخصص اورولوژی صورت گیرد. در بیمارانی که سابقه فامیلی مثبت دارند،‌ این بررسی‌ها باید از 45‌سالگی شروع شود. در صورت عدم تشخیص بموقع سرطان پروستات و گسترش بیماری به سایر نقاط بدن این بیماری غیرقابل درمان و منجر به مرگ می‌شود.