امراض بهاری
آبله مرغان
یک بیماری خوش خیم و بشدت مسری است. بیشترین سن درگیری بین 5 تا 9 سال و مهم‌ترین راه انتقال، تنفسی است. دوره کمون بین 10 تا 21 روز است و بیماری حدود 2هفته طول می‌کشد. زمان سرایت بیماری به دیگران از یک تا 2 روز قبل از بروز بثورات تا دلمه بستن آنها است.
علائم: بثورات جلدی، تب، احساس کسالت و بی‌اشتهایی. از 1 تا 2 روز قبل از ظهور بثورات ممکن است علائم شبیه سرماخوردگی احساس شود. بثورات در ابتدا به شکل جوش‌های قرمز کوچک و با خارش شدید ظاهر شده و به وزیکول‌های قطره اشکی تبدیل می‌شود. وزیکول‌ها سپس زخمی شده و دلمه بسته و بالاخره بدون باقی گذاشتن ضایعات پوستی بهبود می‌یابند. شدت علائم و تعداد وزیکول‌ها در کودکان معمولا کمتر از بزرگسالان است.
شایع‌ترین عارضه آبله مرغان، عفونت پوست در اثر خاراندن است و جدی ترین عارضه بیماری، عفونت ریه می‌باشد که در بزرگسالان بیشتر از کودکان و معمولا در روزهای 3 تا 5 ایجاد می‌گردد و با تنفس سریع، سرفه، تنگی نفس و تب همراه است.
زنان باردار چنانچه در هفته 8 تا 20 از حاملگی مبتلا شوند، بیماری می‌تواند به جنین سرایت کند و باعث تولد نوزاد با وزن کم، آتروفی کورتکس مغز، حملات تشنجی، عقب افتادگی ذهنی و آب مروارید شود. هر چه مادر دیرتر از زمان زایمان مبتلا شود شدت ابتلا در نوزاد کمتر خواهد بود. ولی ابتلا در 5 روز قبل از زایمان تا 2 روز بعد از آن بسیار خطرناک است.
پیشگیری و درمان: رعایت بهداشت فردی، شستشوی ملایم روزانه با آب نیمه گرم و صابون. ناخن‌ها باید کوتاه و لباس‌ها هر روز تعویض شود. برای خارش می‌توان از دارو استفاده کرد ولی استحمام بهتر است.
اخطار: از تجویز آسپیرین به کودکان مبتلا به آبله مرغان جدا خودداری کنید.
اوریون
دوره کمون این بیماری 2 تا 3 هفته است و 85 درصد مبتلایان زیر 15 سال هستند. این بیماری از یک روز قبل از ظاهر شدن تورم غده بناگوشی تا 3 روز بعد از رفع تورم قابل سرایت است. اوریون از طریق تماس مستقیم، استنشاق، ترشحات تنفسی و اشیاء منتقل می‌شود.
علائم: تب، درد عضلانی، کسالت، سردرد، گوش درد، التهاب لوزالمعده با درد شکم، تورم و درد غده بناگوشی. خوردن مواد ترش به‌واسطه تحریک ترشح بزاق دردناک می‌باشد. بعد از التهاب غدد بناگوشی، التهاب بیضه‌ها شایع‌ترین علامت اوریون در میان پسران قبل از بلوغ است. بیضه‌ها دردناک و بزرگ می‌شوند اما ناباروری به علت اوریون نادر است. سفتی گردن، سردرد و خواب آلودگی نشانه درگیری سیستم عصبی مغز است که معمولا بهبود می‌یابد گر چه عوارض دائمی مانند فلج اعصاب مغزی بخصوص کری عصبی گزارش شده است.
پیشگیری: واکسن اوریون معمولا برای کودکان بالای یک‌سال تجویز می‌شود. تزریق واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه ) یکبار در 15 ماهگی و یک بار در 4 تا 6 سالگی انجام می‌شود. اگر واکسن نوبت دوم تزریق نشود باید در 11 تا 12 سالگی تزریق شود. معمولا یکبار ابتلا به اوریون برای تمام عمر ایمنی ایجاد می‌کند.
درمان: براساس نشانه‌ها و عوارض بیماری، داروی مسکن و تب بر و کمپرس آب گرم در ناحیه غدد بناگوشی و استراحت تجویز می‌گردد.
متن از: دکتر مهرانگیز توتونچی (پزشک عمومی)
