13.5درصد دانش آموزان اضافه وزن دارند
بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده در سال تحصیلی 87- 86 پیرامون وضعیت سلامت دانش آموزان،13.5 درصد از دانش آموزان افزایش وزن دارند و 12 درصد نیز از کاهش وزن و لاغری رنج می برند.
ماجرای سلامت دانش آموزان همواره یکی از موضوعات بحث برانگیز میان کارشناسان این حوزه و مسوولان وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش است. از یک سو کارشناسان در بررسی های خود آمار و ارقامی از وضعیت سلامت و تندرستی دانش آموزان اعلام می کنند که دو وزارتخانه مربوطه به هیچ وجه زیر بار آنها نمی روند و ارقام اعلام شده را غیرقابل استناد توصیف می کنند. از سوی دیگر با توجه به اهمیت موضوع تاکنون هیچ تحقیق مستند و شفافی درباره این موضوع از سوی دو وزارتخانه انجام نشده است. روزنامه بهار در صفحه اجتماعی خود به این موضوع پرداخته است که در زیر می خوانید:
دکتر جلیل دروزی کارشناس مسوول مدیریت سلامت جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی ایران است. او در گفت و گو با " بهار " با اشاره به آخرین تحقیق مربوط به سال تحصیلی 87- 86 که پیرامون وضعیت سلامت دانش آموزان انجام شده است، توضیح می دهد:" این تحقیق نشان داده 5/13 درصد از دانش آموزان افزایش وزن دارند و 12 درصد نیز از کاهش وزن و لاغری رنج می برند."
بر اساس اعلام این کارشناس، این تحقیق از دانش آموزان سه مقطع اول دبستان، اول راهنمایی و اول دبیرستان انجام شده است.
به اعتقاد او، افزایش وزن و از سوی دیگر لاغری دانش آموزان ناشی از تغذیه نامناسب و استفاده از تنقلات و میان وعده های ناسالم است. البته دروزی، مشکلات معیشتی و اقتصادی افراد را در ثبت چنین آماری موثر می داند، چرا که شرایط نامناسب اقتصادی به طور مستقیم بر تغذیه افراد تاثیر گذاشته و در نهایت منجر به سوء تغذیه می شود.
با همه اینها کارشناس مسوول مدیریت سلامت جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی ایران بر این نظر است که وزارت بهداشت برای حفظ سلامت و تندرستی دانش آموزان گام های مطلوبی برداشته است. برنامه آموزش به والدین و تغذیه رایگان دانش آموزان در مناطق محروم کشور، توزیع میان وعده ها و جلوگیری از توزیع تنقلات ناسالم در بوفه مدارس از جمله برنامه های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که با همکاری دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش انجام می شود.
کمبود مربی بهداشت ناشی از مشکلات ساختاری است
نباید فراموش کرد که برنامه های وزارت بهداشت درباره سلامت دانش آموزان زمانی عملیاتی می شود که وزارت آموزش و پرورش زمینه های اجرایی شدن آنها را فراهم کند. این در شرایطی است که در حال حاضر 80 درصد مدارس کشور مربی بهداشت ندارند و بر اساس آمارها، وزارت آموزش و پرورش با کمبود 16 هزار مربی بهداشت مواجه است و با بازنشسته شدن مربیان فعلی، مشکلات بهداشتی مدارس دوچندان می شود.
کارشناس مسوول مدیریت سلامت جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی ایران از نبود مربی بهداشت در مدارس انتقاد کرده و آن را نشات گرفته از مشکل ساختاری می داند:" متاسفانه یکی از سیاست های دولت بحث تجمیع است که بازخوردهای آن به مدارس نیز رسیده و مشکلاتی ایجاد کرده است."
او تاکید می کند:" هر مدرسه ابتدایی حداقل باید یک مربی بهداشت داشته باشد اما متاسفانه این موضوع تحقق نیافته است."
در این میان دکتر گلایل اردلان، رئیس اداره بهداشت مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بر به کارگیری مربی بهداشت در مدارس تاکید می کند. او به " بهار " می گوید:" وزارت بهداشت وظیفه تربیت این مربیان را دارد اما به کارگیری آنها به حوزه استخدام آموزش و پرورش مربوط می شود."
او در این زمینه آموزش و پرورش را مقصر نمی داند. " معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری است که باید مجوز استخدام مربیان بهداشت را صادر کند. با این حال قرار است از معلمان حق التدریس برای این کار استفاده شود تا کمبودها جبران شود."
به گفته او، در حال حاضر تقریباً تمام مدارس ابتدایی دارای مربی بهداشت هستند اما مشکل نبود این افراد در مقطع راهنمایی و دبیرستان احساس می شود.
به هر حال کارشناس مسوول مدیریت سلامت جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشکی ایران، با وجود کمبود مربی بهداشت، تعامل وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش را در بحث سلامت دانش آموزان مورد قبول توصیف می کند. " مسوولان این دو وزارتخانه تعامل خوبی با هم دارند و در اجرای برنامه ها با مشکل خاصی مواجه نیستند."
او در پاسخ به این پرسش که بهتر نیست موضوع سلامت تنها از سوی وزارتخانه ای که در این زمینه تخصص دارد، پیگیری شود، پاسخ می دهد:" در بسیاری از کشورهای جهان متولی امر سلامت در تمام حوزه ها وزارت بهداشت است، اما در برخی کشورها از جمله ایران، سلامت دانش آموزان از سوی وزارت آموزش و پرورش نیز پیگیری می شود."
به گفته او، هر ساله تمامی دانش آموزان غربالگری می شوند. آنچه در این غربالگری ها مورد توجه قرار می گیرد، نمایه توده بدنی افراد (BMI) است، به این معنی که تناسب بین قد و وزن دانش آموز مورد توجه قرار می گیرد. دروزی در توضیح بیشتر ادامه می دهد:" با این روش دیگر موضوع کوتاهی قد دانش آموز که در برخی آمارها به آن اشاره شده، مورد توجه نیست. آنچه اولویت دارد، تناسب اندام است."
این کارشناس مسوول تاکید می کند غربالگری ها حکایت از آن دارد که دانش آموزان در دو طیف دچار اختلال هستند؛ گروهی که افزایش وزن دارند و گروهی که با سوء تغذیه و لاغری مواجه هستند.
دروزی به اقداماتی که برای برطرف شدن مشکل سوء تغذیه دانش آموزان انجام شده، اشاره می کند:" یکی از دستاوردهای وزارت بهداشت برای این موضوع، توزیع شیر و نان غنی شده است، به طوری که هر سال حدود 8 میلیارد تومان برای توزیع شیر در میان دانش آموزان هزینه می شود که بر اساس آن تمامی دانش آموزان مقطع ابتدایی و راهنمایی در سال 70 نوبت که معادل 14 لیتر است، شیر مصرف می کنند."
اظهارات این کارشناس در حالی است که برخلاف اعلام وزارت آموزش و پرورش در حال حاضر توزیع نان غنی شده در مدارس با مشکلاتی رو به روست و توزیع شیر نیز شامل تمامی مدارس نمی شود.
در همین رابطه دبیر کمیته ملی شیر مدارس روز گذشته به ایسنا گفت:" کمیته ملی شیر برای تامین شیر و نان غنی شده مدارس کشور به اعتباری بیش از 400 میلیارد تومان نیاز دارد."
شهرداری به کمک مدارس می رود
رئیس اداره بهداشت مدارس وزارت بهداشت در آستانه هفته سلامت درباره اقدامات این وزارتخانه برای هفته سلامت توضیحاتی می دهد. بر اساس اعلام او روز هجدهم فروردین ماه اولین روز هفته سلامت- به عنوان " جامعه سالم، مدرسه مروج سلامت " نامگذاری شده است. " هدف این است که مدارس کشور در بحث سلامت تک بعدی عمل نکرده و تمام ابعاد سلامت را در نظر گیرند."
او با اشاره به اینکه یکی از برنامه ها در سال جاری، استفاده از شهرداری است، افزود:" قرار است در سال جاری، فضای سبز بوفه ها تجهیز و از سوی شهرداری اداره شود. بر این اساس باید این توانمندی در مدارس ایجاد شود تا سازمان های دیگر نیز وارد عمل شده و مشارکت هایی داشته باشند."
به اعتقاد او چنانچه این برنامه ها عملی شوند، مدرسه تبدیل به مکان امنی برای دانش آموزان می شود.
اردلان به موضوع آموزش سلامت اشاره کرده و بر این نظر است که آموزش وپرورش باید روند جایگزینی مباحث سلامت در کتاب های درسی را سرعت بخشد.
MAHU Thinks About Society Health
