زندگی سالم در سایه فشار متعادل

فشار خون نیرویی است که توسط جریان خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود. قلب خون را به تمام بدن از طریق شبکه‌ای از رگ‌ها و مویرگ‌ها پمپ می‌کند و سپس خون از طریق سیاهرگ‌ها به قلب برمی‌گردد. وقتی قلب منقبض می‌شود، فشار خون در رگ‌ها در حد بالایی است که آن را فشار سیستولیک (حد بالای فشار خون)‌ می‌نامند و هنگامی که قلب منبسط می‌شود و دوباره از خون پر می‌شود، فشار در رگ‌ها افت کرده و آن را فشار دیاستولیک (حد پایین فشار خون)‌ می‌نامند. هنگامی که فشار خون را اندازه‌گیری می‌کنند، هر دو فشار فوق را اندازه می‌گیرند.

 

پایین‌ترین فشار خون هنگامی رخ می‌دهد که معمولا خواب یا در حال استراحت هستیم. حالت سرپا بودن و ورزش کردن یا اضطراب سبب افزایش فشار خون می‌شود. افرادی که در حالت عادی دارای فشار خون بالایی هستند، احتمال ابتلا به بیماری قلبی و سکته در‌ آنها بالاست. همچنین فشار خون پایین نیز برای بدن عوارضی را ایجاد می‌کند که می‌توان به ضعیف شدن قلب، بی‌حالی، ضعف، سرگیجه، خستگی و غش اشاره کرد. پس هر فردی باید تلاش کند تا فشار خون متعادلی داشته باشد.

اگر فشار خون طبیعی فردی به عنوان مثال همیشه 12 روی 8 باشد و بعد فشارش را بگیرند و عدد از این مقدار پایین‌تر آمده باشد، این فرد دچار افت فشار خون شده است.

بنابراین فشار خون پایین به پایین آمدن فشار خون زیر حد طبیعی گفته می‌شود و این محدوده از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. به طور معمول خانم‌ها دارای فشار خون پایین هستند. فردی که معمولا فشار خون پایین دارد، دچار پرفشاری خون نمی‌شود.

ممکن است هر فردی در شرایط خاصی و در اثر عواملی فشارش افت پیدا کند که این عوامل می‌توانند طبیعی یا بیماری‌زا باشند، مثلا در تابستان با نخوردن آب یا نمک کافی و انجام فعالیت زیاد بدنی خون غلیظ شده و فشار خون افت پیدا می‌کند، اما در عین حال ممکن است یک خانم جوان همیشه فشارش پایین باشد که این حالت طبیعی است و مشکلی ندارد.

دلیل فشار خون پایین

درمان فشار خون پایین وابسته به این است که بدانیم علت اصلی این کاهش چه بوده است. به همین دلیل روش‌های درمانی هم از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است. در اینجا به برخی از دلایل شایع کاهش فشار خون اشاره می‌کنیم:

بیماری حاد و پیشرفته مثل خونریزی یا عفونت شدید: بسیاری از بیماری‌های حاد با خونریزی شدید، از دست دادن مایع بدن، عفونت یا ضربه به قلب می‌تواند دلیل افت فشار خون باشد. اگر علت افت فشار خون به دلیل خونریزی باشد، به وسیله تزریق خون و مایعات داخل وریدی می‌توان افت فشار خون را جبران کرد و اگر علت، عفونت باشد، باید توسط آنتی‌بیوتیک‌ها و مایعات داخل وریدی درمان شود.

کم‌آبی بدن: یکی از دلایل کم‌فشاری خون، کم‌آبی بدن است. اگر علت کم‌فشاری خون، کم‌آبی باشد، باید با مایعات و املاح درمان شود، چراکه مایعات، حجم خون را افزایش می‌دهند. اگر کم‌آبی خفیف باشد و با حالت تهوع و استفراغ همراه نباشد، با مصرف مایعات و الکترولیت‌ها از راه دهان درمان می‌‌شود و اگر کم‌آبی متوسط یا شدید باشد، فرد باید در بیمارستان و تحت نظارت پزشک درمان شود.

داروهای کاهنده فشار خون: تقریبا تمامی داروهای فشار خون، تاثیری بر کاهش فشار خون هنگام بلند شدن ندارند. تنها گروه دارویی که روی فشار ایستادن اثر می‌گذارد، آلفابلاکرها هستند. اگر شما از این دارو استفاده می‌کنید باید فشار خونتان را هنگام ایستادن اندازه گرفته و ببینید که آیا افت فشار خون دارید یا خیر. اگر فردی مسن یا دارای بیماری دیابت باشد، دارای زمینه افت فشار خون هنگام ایستادن می‌باشد.

افرادی که دچار مسمومیت غذایی یا اسهال شدید شده‌اند، چون مقدار زیادی از مایعات بدنشان را از دست داده‌اند، ممکن است فشار خونشان را بیشتر دچار افت نماید. اگر دچار افت فشار خون هنگام بلند شدن هستید، بلند شدن آهسته می‌تواند به شما کمک نماید.

با توجه به دلایل متعدد فشار خون پایین، روش‌های درمانی هم از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است

تاکیکاردی (تند شدن غیرطبیعی ضربان قلب)‌: درمان کم‌فشاری خون ناشی از تاکیکاردی به ماهیت و طبیعت تاکیکاردی وابسته است. با کمک داروها یا با دفیبریلاتور (دستگاه الکتریکی که با ایجاد شوک، موجب ایست انقباض ماهیچه‌های قلب می‌شود)‌ تاکیکاردی قلبی می‌تواند درمان شود.

تغذیه نادرست: اگر علت کم‌فشاری، خون شخص نباشد، شما باید کارهایی را انجام دهید که فشار خونتان را بالا ببرد و علائم و عوارض آن را کاهش دهد.

تغذیه نادرست و سوءتغذیه نیز دو دلیل اصلی کم‌فشاری خون است. سوءتغذیه به دلیل فقدان کالری کافی، پروتئین و ویتامین‌های گروه B بخصوص ویتامین

5‌B و ویتامین C ایجاد می‌شود. از دیگر دلایل فشار خون پایین اضطراب و بیماری نادری است که به عصب‌های کنترل‌کننده رگ‌ها مربوط می‌شود.

علائم افت فشار خون چیست؟

اولین علائم افت فشارخون چه به صورت طبیعی و چه به صورت بیماری‌زایی عبارت از رنگ‌پریدگی شدید، خشک شدن آب دهان، سیاهی رفتن چشم و تپش قلب است. اگر در چنین شرایطی فرد به سرعت ننشیند یا دراز نکشد، خون به مغز نمی‌رسد و محکم به زمین می‌خورد و ممکن است با سر فرود آمده و عوارض دیگری به وجود بیاید. در این حالت بهتر است که فرد به پشت دراز بکشد، طوری که پاها بالاتر از سطح بدن قرار گیرند.

فرق افت فشارخون با افت قندخون چیست؟

خیلی‌ها افت فشارخون را با افت قندخون اشتباه می‌گیرند، البته تشخیص بین این دو سخت است، چراکه علائم رنگ‌پریدگی، عرق سرد، سرگیجه، بی‌حالی و ... تقریبا در هر دو وجود دارد، اما از علائم افت قند خون می‌توان به این موارد اشاره کرد: تعریق، رنگ‌پریدگی، تاکیکاردی لرزش، اضطراب و عصبی شدن، تهوع و استفراغ، گزگز انگشتان، احساس ضعف و خستگی و خواب‌آلودگی، تاری دید، گیجی، فراموشی، تشنج و اغما.

به طور کلی بهترین راه افتراق بین افت قند خون و فشارخون گرفتن شرح حال دقیق بیمار (از خود بیمار یا از همراهان)‌ و معاینه بالینی توسط پزشک امکان‌پذیر است.

راه‌های درمان فشارخون پایین چیست؟

فشار خون پایین با روش‌های مختلفی می‌تواند درمان شود. یکی از راه‌های مهم برای درمان افت فشار خون داشتن یک رژیم غذایی صحیح است. با مصرف مواد غذایی که شامل غلات، سبزیجات، میوه‌ها، ماهی و مرغ کم‌چرب همچنین روغن‌های مفید، نمک دریایی و... می‌توان فشار خون را متعادل نگه داشت. مصرف مایعات بخصوص آب و عدم مصرف الکل، زیرا الکل موجب کم‌آبی بدن و کاهش فشار خون می‌شود. مصرف وعده‌های غذایی کم کربوهیدرات نیز کمک‌کننده است.

استفاده از نمک برای پیشگیری از افت فشارخون دارای اهمیت است. نمک را به میزان توصیه شده (حداکثر 3 گرم در روز)‌ و نه بیشتر مصرف کنید، چراکه مصرف بیش از اندازه نمک منجر به پرفشاری خون و نارسایی قلبی می‌شود.

به مقدار فراوان میوه بخورید و بخصوص آب‌میوه‌ها می‌توانند از افت فشارخون جلوگیری کنند

---