سایه‌بانی برای محافظت از چشمان شما

شاید تا چند سال پیش برایمان خیلی فرق نمی‌کرد که هنگام خروج از خانه، از عینک آفتابی استفاده کنیم یا نه، اما در عوض مهم این بود که با چه تیپ و قیافه‌ای در اجتماع ظاهر شویم.

استفاده از عینک آفتابی بیشتر ما را یاد بازیگران سینما می‌انداخت تا این که کم‌کم این شیء باارزش جایگاه خود را در میان افراد باز کرد. اکنون این‌گونه تصورات نسبت به عینک اشتباه محسوب می‌شود و دیگر افراد به خاطر زیبایی از آن استفاده نمی‌کنند و آنچه برایشان در اولویت قرار دارد، حفظ سلامت چشمانشان است.

ولی سوال اینجاست که آیا هر عینکی را می‌توان به چشم زد ؟ جواب قطعا منفی است. زیرا اشعه مرئی و نامرئی می‌تواند باعث تحریک چشم و حتی صدمه به بافت آن شود، به‌طوری‌که میزان زیاد اشعه مرئی باعث تحریک چشم غیرمحافظ می‌شود و در درک عمق اشیا، اشکال ایجاد می‌کند. اشعه UV نیز خطرات بیشتری را در پی دارد، اشعه ماورای بنفش به سه گروه C، B، A تقسیم می‌شود که دسته‌های A و B می‌توانند به چشم صدمه بزنند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید آن هم بدون محافظ چشم، می‌تواند باعث ایجاد آب‌مروارید، استحاله لکه زرد شبکیه چشم و همچنین شروع ناخنک شود و به چشمان صدمه بزند. به همین دلیل چشم‌پزشکان استفاده از عینک‌های آفتابی جذب‌کننده اشعه ماورای بنفش و کلاه لبه‌دار را در زمان مواجهه طولانی‌مدت با نور خورشید توصیه می‌کنند.

کارکرد عینک آفتابی چیست؟

این عینک‌ها هم نور زیاد و هم اشعه‌های مضر ماورای بنفش خورشید را جذب می‌کنند.

برخی افراد بر این باورند که عینک‌ دودی فقط در روزهای آفتابی تابستان به کار می‌آید و به محض وارد شدن به محیط سایه، عینک خود را از چشم برمی‌دارند، در حالی که پزشکان توصیه می‌کنند اشعه‌های مضر خورشید حتی در سایه هم می‌تواند به چشمان ما آسیب برساند، بنابراین بهتر است در فصل تابستان، در سایه هم از عینک آفتابی استفاده کنیم. در موارد زیر حتما از عینک استفاده کنید:

ـ‌ وقتی کنار ساحل یا آب هستید

ـ هنگام شرکت در مسابقات ورزشی بخصوص در ارتفاعات بلند

ـ هنگام استفاده از داروهای ایجادکننده حساسیت به نور همچون داکسی سایکلین، تتراسایکلین و فنوتیازین‌ها

چه عینکی باید خریداری کرد؟

شما برای خرید یک عینک آفتابی چه معیارهایی را درنظر می‌گیرید؟ زیبایی تا چه حد می‌تواند در تصمیم‌گیری شما نقش داشته باشد. آیا تا به حال سعی کرده‌اید که قبل از خرید عینک، عدسی آن را خودتان امتحان کنید و از استاندارد و غیراستاندارد‌بودن آن مطلع شوید؟ برخی بی‌توجه به مسائلی که عنوان شد، بیشتر به دنبال تهیه عینکی هستند که از قیمت مناسبی برخوردار باشد و برخی هم به اصطلاح عینکی می‌خواهند که در صورتشان بخوابد، ولی آیا این موضوع می‌تواند تنها معیار انتخاب عینک باشد؟

در زیر به چند مورد در خصوص انتخاب و تهیه عینک مناسب اشاره شده است:

ـ‌ برچسب روی عینک محافظت در برابر اشعه ماورای بنفش و دیگر امواج نورانی طبیعی را مشخص می‌کند، بنابراین خوب است به برچسب روی آن توجه کرد.

ـ‌ بهتر است برای قضاوت در مورد کیفیت عدسی عینک‌های محافظ به یک نمای مستطیل شکل (شبیه کاشی کف) نگاه کنید و با نگه داشتن عینک در فاصله مناسب، یکی از چشم‌ها را بپوشانید و عینک را به آرامی از سمتی به سمت دیگر و سپس از بالا به پایین حرکت دهید، اگر خطوط مستقیم باقی بمانند عدسی مناسب است، ولی اگر خطوط بخصوص در مرکز عدسی جا به جا شوند یعنی کج و معوج، موج‌دار و تار دیده شوند، عدسی عینک مورد نظر کیفیت مناسبی نداشته و بهتر است عدسی دیگری را برای خرید انتخاب کنید.

باید توجه داشت که عدسی‌های معمولی برای استفاده روزمره مناسب هستند، چرا که این عینک‌ها 15 تا 25 درصد از نور را عبور می‌دهند، اما در صورت مواجهه با نور شدید، عدسی‌های تیره‌تر را انتخاب کنید. رنگ و درجه تیرگی عدسی اطلاعاتی راجع به میزان محافظت از اشعه UV به شما نمی‌دهد و میزان تیرگی عدسی باید براساس نظر چشم‌پزشک تجویز شود، اما اگر بخواهید میزان تیرگی یک عینک معمولی را ارزیابی کنید، باید آن عینک را در اتاقی با نور معمولی به چشم بزنید و جلوی آینه بایستید، حد‌نصاب استاندارد آن است که در این حالت نتوانید چشمان خود را در آینه ببینید.

دقت در انتخاب قاب عینک

دکتر جواد عموزاده، چشم‌پزشک و فوق‌تخصص قرنیه می‌گوید: باور عموم بر این است که قاب عینک هیچ‌گونه تاثیری بر عملکرد عینک آفتابی ندارد و با خیالی آسوده به دنبال قاب‌های زیبا و تزئینی مورد علاقه خود می‌روند و با توجه به زمان و مد سال، گاهی در پی قاب‌های کامل، نصف‌نیمه و... می‌گردند، در حالی که فریم عینک‌های آفتابی استاندارد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از ورود اشعه نورانی و خطرناک به چشم جلوگیری می‌کنند و برخی افراد بی‌توجه به این مساله با خرید عینک‌هایی با فریم‌های کوچک و حتی معمولی باعث ورود اشعه‌های UV به چشم می‌شوند و اثرات عدسی‌های محافظ را کاهش می‌دهند؛ در صورتی که انتخاب عینک آفتابی با فریم بزرگ می‌تواند تا حد بسیاری از ورود اشعه‌های مضر به چشم جلوگیری کند.

عدسی تیره بهتر است یا روشن؟

یکی از بد فهمی‌ها در خصوص عدسی عینک‌ها این است که هر چه رنگ عدسی عینک تیره‌تر باشد، می‌تواند مقاومت بیشتری در مقابل اشعه‌های خطرناک خورشید داشته باشد در صورتی که گاهی استفاده از عدسی‌های بسیار تیره می‌تواند در شرایط آب و هوایی و جغرافیایی خاص موجب بروز بسیاری از مشکلات شود، بنابر این بهتر است این فکر اشتباه را کنار گذاشت و در باره چگونگی رنگ عدسی در شرایط جوی مختلف با پزشک متخصص مشورت کرد. طبق نظر متخصصان و پزشکان، عدسی‌ها از نظر تیره و روشن بودن به 4 گروه تقسیم می‌شوند:

عدسی‌های سایه روشن: رنگ این عدسی‌ها از بالا به پایین به سمت مرکز تغییر می‌کند

عدسی‌های تک سایه‌ای: در بخش فوقانی تیره و در بخش تحتانی روشن است و از ورود امواج آسمان به چشم جلوگیری می‌کند، این عینک‌ها برای ورزش شیرجه مناسب است، زیرا دید قسمت جلوی تخته شیرجه را مسدود نمی‌کند.

عدسی‌های دوسایه‌ای: (تیره در قسمت پایین و بالا، روشن در قسمت میانی) که برای ورزش اسکی و قایقرانی مناسب هستند و برای رانندگی توصیه نمی‌شوند، زیرا دید قسمت داشبورد را تار کرده و باعث تصادف می‌شود.

عدسی‌های آینه‌ای: با این‌که در این عدسی‌ها از ورود اشعه مرئی به چشم کاسته می‌شود، ولی محافظت کامل در مقابل اشعه UV صورت نمی‌گیرد.

عینکی‌ها هم می‌توانند عینک آفتابی داشته باشند

بسیاری به دلیل بالا بودن نمره چشم و ضعف در قدرت دید خود ترجیح می‌دهند که حتی در روزهای آفتابی نیز از عینک طبی خود جدا نشوند و هیچ تمایلی به استفاده از عینک‌های آفتابی نشان نمی‌دهند، در صورتی که می‌توانند با استفاده از عینک‌هایی با صفحه فتوکرومیک این مشکل را حل کنند، شیشه این نوع از عینک‌ها وقتی در معرض نور قرار می‌گیرند، سریعا تیره می‌شود ولی بعکس وقتی در تاریکی قرار می‌گیرند شیشه تیره بتدریج شروع به روشن شدن می‌کند.

البته نباید فراموش کرد که استفاده از این نوع عینک‌ها برای افرادی که به‌طور متناوب از روشنایی به تاریکی می‌روند و رانندگانی که دائما هنگام رانندگی وارد تونل می‌شوند، مناسب نیست و باعث بروز حادثه برای آنها می‌شود.

رنگ عدسی برای زیبایی نیست

خاکستری: یکی از شایع‌ترین نوع لنز برای شرایط عادی، لنز خاکستری رنگ است. محیط را به صورت واقعی نشان می‌دهد و افراد بسیاری از این رنگ استقبال می‌کنند.

سبز: این نوع رنگ نیز تصاویر را به صورت واقعی نشان می‌دهد و اشعه UV، IR را بخوبی جذب می‌کند، ولی نباید این رنگ بی ضرر و خوب افراد را دچار اشتباه کند که می‌توانند در تمام شرایط از این رنگ استفاده کنند، چرا که همین رنگ سبز می‌تواند به هنگام شب و موقع رانندگی، در رنگ‌های زرد و قرمز تداخل ایجاد کند و مانع از تشخیص صحیح رنگ‌ها توسط راننده شود.

قهوه‌ای: این عینک‌ها پس از عدسی‌های خاکستری رنگ، بهترین رنگ محسوب می‌شود و پس از آن عدسی رنگ سبز ترجیح دارد.

زرد: این عینک‌ها نیز در هوای مه آلود مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کودکان یکی دیگر از اقشاری هستند که به دلیل شفاف بودن عدسی چشمشان نور آفتاب برایشان مضر است و آنها نیز باید همانند بزرگ‌ترها از عینک آفتابی استفاده کنند، ولی از آنجا که استفاده از عینک می‌تواند برای آنها سخت باشد، توصیه می‌شود که از کلاه لبه‌دار استفاده کنند.

برخی بر‌ این باورند که فصل زمستان با توجه به ابری و نیمه‌ابری بودن هوا تا حد زیادی باعث می‌شود که استفاده از عینک آفتابی از تب و تاب بیفتد، ولی تحقیقات نشان داده که برف بازتاب 80‌ درصد از uv را دارد و زمین و آب فقط 10 درصد از UV را منعکس می‌کنند، بنابراین اهمیت استفاده از عینک آفتابی در زمستان کمتر از استفاده آن در فصل تابستان نیست، به‌همین جهت با یک حساب سر انگشتی می‌توان فهمید که عینک آفتابی نیز همانند یک عینک طبی باید در تمامی فصول همراهمان باشد و نباید استفاده از آن را به فصول گرم سال محدود کرد، ولی آنچه مهم است، این است که حداکثر تلاشمان را برای تهیه یک عینک آفتابی خوب و استاندارد بکنیم، چون عینک‌ها باید حداقل 98 درصد از UVA و UVB را جذب کنند و از آنجا که عینک‌های آفتابی باعث می‌شوند مردمک چشم باز شود، اگر عینکی استاندارد نباشد، می‌تواند صدمه‌ای جدی بر شبکیه و عدسی چشم وارد کند. بر خلاف تصور عامه، نزدن عینک آفتابی بسیار بهتر از زدن عینک آفتابی غیر استاندارد است.

---