شربت‌های سنتی

فصل گرما که فرا می‌رسد مصرف نوشیدنی‌های خنک نیز زیاد می‌شود. معمولا جوان‌ترها برای رفع عطش آب معدنی، نوشابه، ماءالشعیر و آبمیوه‌های صنعتی امروزی را می‌پسندند، ولی قدیمی‌ترها مصرف انواع شربت‌های خانگی و گیاهی را به نوشیدنی‌های صنعتی ترجیح می‌دهند.

شربت خاکشیر، تخم شربتی، سکنجبین و... ازجمله نوشیدنی‌های سنتی و وطنی هستند که قدیمی‌ها نوشیدن آنها را برای رفع عطش و خنک شدن بسیار کارساز می‌دانند. آنها معتقدند شربت این گیاهان با تعادل در تعریق بدن از گرمازدگی جلوگیری می‌کند و می‌تواند برای مدت زیادی آب بدن را تامین کرده و فرد را از تشنگی مفرط مصون دارند.

یکی از این گیاهان خاکشیر است. خاکشیر دو نوع دارد: یکی تلخ که دانه‌های آن ریز و رنگ آن مایل به قرمز است و گونه دیگر شیرین که دانه‌های آن بزرگ‌تر و رنگ آن قرمز تیره است. البته به اعتقاد برخی متخصصان این دو نوع خاکشیر از یک گیاه به وجود می‌آیند و تغییر رنگشان به خاطر کهنگی یا تازگی‌شان است. دانه‌های خاکشیر ضدعفونی‌کننده، ضدانگل و تب‌بر هستند و به رفع التهاب کلیه کمک می‌کنند. این دانه‌ها با کمی شکر، گلاب و آب سرد بسیار ملین و خنک بوده و از سرگیجه، تب، بی‌حالی، تهوع و بی‌اشتهایی ناشی از گرمازدگی می‌کاهند.

شربت خاکشیر همچنین مقوی معده و هاضمه بوده، اشتها و شهوت را زیاد می‌کند و مصرف آن در دوران بارداری بسیار مفید است.

دانه‌های خاکشیر وقتی در مجاورت آب قرار می‌گیرند می‌توانند چندین برابر وزن خود آب جذب کرده و متورم شوند. در نتیجه این دانه‌ها آب زیادی را در بدن نگه داشته و وقتی بدن به تعریق افتاده و با کمبود آب مواجه می‌شود از ذخیره آب آنها استفاده می‌کند؛ بنابراین مصرف این شربت را در روزهای گرم سال و در ساعات اوج گرما که مجبور به خروج از منزل هستید یا اگر به گرما حساسیت دارید توصیه می‌کنیم. علاوه بر خاکشیر دانه‌های سیاه‌رنگی که مردم به آن تخم شربتی می‌گویند نیز وجود دارد که این دانه‌ها هم مثل خاکشیر عمل کرده و خاصیت خنک‌کنندگی و رفع عطش دارند.

از نوشیدنی‌های دیگری که اغلب قدیمی‌ها از آن استفاده می‌کنند شربت سکنجبین است. این شربت وطنی دارای طبیعت سرد و خنک بوده و تمام منافع سرکه را دارد و به صفرابر مشهور است.

هنگامی که شربت سکنجبین را با یخ خنک کرده و به همراه خیار رنده شده بنوشند تشنگی را رفع و از التهاب ناشی از گرما می‌کاهد. بنابراین اگر مثل گذشته از مهمانان خود با شربت خاکشیر، سکنجبین یا تخم‌شربتی پذیرایی کنید در حق آنها محبت فراوانی کرده‌اید.

البته ناگفته نماند که این شربت‌‌های وطنی بسیار چاق‌کننده هستند. از این رو مصرف بدون شکر آنها را به افراد چاق و دیابتی توصیه می‌کنیم.

توجه: از آنجا که این روزها شربت‌های سنتی توسط برخی دستفروشان در گوشه و کنار خیابان‌ها در شرایط کاملا غیربهداشتی با یخ‌ها و آب آلوده تهیه و عرضه می‌شوند، بنابراین بهتر است این شربت‌ها را به صورت خانگی تهیه و برای خارج از منزل همراه ببرید.