روش‌های اشتباه برنزه شدن
در حال حاضر یکی از مهم‌ترین آسیب‌ها در فصل تابستان، برنزه کردن پوست در سواحل دریا یا استخرهای روباز است که خطرات جدی و گاه جبران‌ناپذیری را به همراه دارد؛ عوارضی چون لکه‌های پوستی، چین و چروک زودرس پوست و سرانجام در درازمدت سرطان پوست.
واکنش بدن به نور خورشید
برنزه شدن در برابر آفتاب، در واقع یک واکنش طبیعی از طرف بدن است که بر اثر تحریک اشعه فرابنفش نور خورشید به وجود می‌آید. برنزه شدن، سپر دفاعی بدن برای حفاظت از سلول‌هایی است که ممکن است بر اثر این اشعه از بین بروند یا پیر شوند یا حتی در این مسیر به یک سلول بدخیم تبدیل شوند. تیره شدن پوست بر اثر نور آفتاب به خاطر افزایش رنگدانه‌هایی به نام ملانین است که از سلول‌های ملانوسیت ترشح می‌شود. در واقع ملانوسیت‌ها همانند گلبول‌های سفید خون عمل می‌کنند، یعنی دفاع از پوست بدن را به عهده دارند. بنابراین افرادی که به طور ذاتی از ملانوسیت کمتری برخوردارند مانند سفیدپوستان بیشتر در معرض خطر سرطان پوست قرار دارند. این در حالی است که افراد سبزه و دارای رنگ پوست تیره با وجود ملانین بیشتر، از محافظت بیشتری در مقابل نور آفتاب برخوردارند، بنابراین افراد سفیدپوست که به منظور زیبایی یا اقتضای شغلی و ورزش در معرض طولانی اشعه نور آفتاب قرار می‌گیرند به علت کافی نبودن دفاع بدن، می‌توانند در درازمدت به سرطان پوست مبتلا شوند. همچنین افرادی که دچار بیماری پوستی هستند و حساسیت به نور دارند در معرض خطر بیشتری نسبت به افراد سالم هستند.
برنزه شدن در قوطی
برخی به اشتباه فکر می‌کنند استفاده از دستگاه سولاریوم برای برنزه کردن، مضرات نور خورشید را ندارد، این در حالی است که دستگاه‌های برنزه پوست همانند نور خورشید مضر هستند. حال ببینیم این دستگاه‌ها چگونه عمل می‌کنند.
سولاریوم در واقع یک محفظه کوچک شیشه‌ای است که در آن لامپ‌های فلورسنت خاص، اشعه فرابنفش تولید می‌کنند. این محفظه در مدل‌های ایستاده و خوابیده وجود دارد و اغلب برای راحتی استفاده‌کنندگان، مدل خوابیده آن رواج بیشتری دارد. اولین بار فردی به نام فردریش وولف آمریکایی این وسیله را ابداع کرد تا در برخی کشورها که به دلیل شرایط جغرافیایی از آفتاب کمتری برخوردارند و در بیشتر سال به خاطر شرایط جوی، آسمان ابری است با استفاده از این دستگاه بتوانند برنزه کنند.
مکانیسم برنزه شدن در سولاریوم و جلوی نور آفتاب به یک صورت است و در هر دو مورد، افزایش ترشح ملانین اتفاق می‌افتد اما در سولاریوم به دلیل زمان کوتاه و شدت بالای مواجهه، اشعه فرابنفش به لایه‌های عمقی پوست نمی‌رسد. به همین دلیل رنگ برنزه در سولاریوم تیره‌تر از رنگ برنزه در آفتاب به نظر می‌رسد. چون در سولاریوم فقط ملانوسیت‌های سطحی‌‌تر تحریک می‌شوند. اشعه دستگاه سولاریوم علاوه بر برنزه کردن، مقداری گرما هم ایجاد می‌کند که باعث از دست رفتن آب و قرمزی پوست می‌شود.
همان طور که اثرات نور خورشید بر پوست همه افراد یکسان نیست، اثرات سولاریوم نیز در افراد مختلف متفاوت است. در کشورهای اروپای شرقی به علت خصوصیت ژنتیکی پوست و سفید بودن آن، برنزه شدن با آفتاب یا با استفاده از سولاریوم موجب قهوه‌ای شدن پوست می‌شود، اما در کشورهای شرقی و بویژه در خاورمیانه به علت تیرگی و گندمگونگی پوست، برنزه کردن پوست موجب سیاهی و در مواردی ایجاد لک در صورت می‌شود که نه تنها زیبا نیست که باید با درمان طبی مداوا شود.
علاوه بر ایجاد لکه‌های پوستی که به صورت لکه‌های تیره و روشن و کک و مک بروز می‌کند، برخی ارگانیسم‌های غیربیماری‌زا وجود دارند که در حالت عادی ایجاد بیماری نمی‌کنند، اما به صورت قارچ روی پوست همه افراد وجود دارند که وقتی در معرض نور قرار می‌گیرند، فعال شده و لک‌های قرمز پررنگ قهوه‌ای و سفید را به وجود می‌آورند. حساسیت به نور یکی دیگر از عوارض استفاده از سولاریوم است. از نظر علم پزشکی مهم‌ترین اثرات تهدیدکننده اشعه‌های ماورای بنفش (نور آفتاب و سولاریوم) سرطان‌های پوستی است که کشنده بوده و می‌تواند در میانسالی و پیری به مرگ زودرس بینجامد.
برنزه کردن با مواد غذایی
یک باور غلط درباره برنزه کردن پوست این است که بعضی‌ها پس از شنیدن خبر مضر بودن برنزه کردن پوست با آفتاب و دستگاه‌های سولاریوم، با استفاده از برخی مواد غذایی یا روغن‌های گیاهی مثل روغن زیتون یا قهوه اقدام به برنزه کردن پوستشان می‌کنند. این مواد نه تنها موجب برنزه شدن پوست نمی‌شود بلکه مواد رنگی موجود در این گیاهان می‌تواند از طریق واکنش‌های شیمیایی که زیر نور آفتاب رخ می‌دهد، موجب واکنش‌های شدید پوستی مثل قرمزی، پوسته پوسته شدن، خارش پوست و تاول‌های پوستی شده و در صورتی که این ضایعات درمان نشوند، جای آنها به صورت لکه‌های تیره‌ای روی پوست می‌ماند. همچنین رنگی که این مواد غذایی و روغن‌های گیاهی به پوست می‌دهند، آن رنگ برنزه مورد نظر افراد نیست. این مواد، رنگ متفاوتی به بدن می‌دهند و در عین حال رنگی که به وسیله این مواد در پوست ایجاد می‌شود دوام کمی دارد و پس از چند روز از بین می‌رود.
راه بی‌خطر برای برنزه کردن
بهترین و مطمئن‌ترین راه برای افرادی که اصرار به برنزه شدن دارند، استفاده از کرم‌های اتوبرنزه است. از نظر علمی به غیر از استفاده از کرم‌های اتوبرنزه که به وسیله کارخانه‌های سازنده مواد آرایشی و بهداشتی معتبر ساخته می‌شوند و دوام قابل قبولی دارند، هیچ روش بی‌خطر دیگری برای برنزه کردن پوست وجود ندارد. بهترین مکان برای خرید کرم‌های اتوبرنزه، داروخانه‌ها هستند و بهتر است برای تهیه کرم مناسب و سازگار با پوست‌تان با یک متخصص پوست مشورت کنید.
کرم‌های اتوبرنزه مرغوب پایداری رنگ دارند و حداقل 4 ـ 3 روز با وجود دوش گرفتن، باقی می‌مانند و هیچ‌گونه واکنش حساسیتی در پوست ایجاد نمی‌کنند.
