رگ‌های بینی را نسوزانید
خونریزی بینی شایع‌ترین مورد اورژانس در گوش، حلق و بینی است و در دهه پنجم زندگی زنان و مردان شایع‌تراست. گرچه در اکثر موارد خونریزی‌های بینی بدون علت خاصی رخ می‌دهند، ضربه موضعی بینی که معمولا توسط خود شخص وارد می‌شود، مانند دستکاری آن ، یکی از علل شایع خونریزی بینی است.
بینی یکی از پرخون‌ترین اعضای بدن است. از نظر شرایط ساختمانی بینی، خصوصیات آناتومیک رگ‌های بینی این عضو را در معرض خونریزی قرار داده است. ناحیه‌‌ای در قسمت جلویی تیغه بینی وجود دارد که از ارتباط رگ‌های مختلف، یک شبکه رگی در آنجا تشکیل شده است. این ناحیه که به ناحیه لیتل معروف است، حاوی شبکه متراکم رگ‌های زیر مخاطی است.
پارگی خودبه‌خودی رگ‌ها
دکتر محسن نراقی، رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با «جام‌جم»، علل خونریزی از بینی را ناشی از 2 عامل موضعی و سیستمیک عنوان کرده و می‌گوید: عوامل موضعی در خونریزی از بینی بسیار شایع‌ترند.
وی میافزاید: در میان عوامل موضعی که سبب خونریزی بینی می‌شوند، می‌توان از ضربه‌های وارده به بینی و صورت، عواملی که باعث التهاب مخاط بینی می‌شوند، مانند عفونت‌ها و آلرژی‌ها، دفورمیتی‌ها و ناهنجاری‌های ساختمانی، وجود جسم خارجی، تماس با مواد شیمیایی سمی، مداخله جراحی و تومورهای‌داخل بینی نام برد.به گفته این متخصص، ضربه موضعی یکی از علل شایع خونریزی بینی است. دستکاری داخل بینی یکی از مهم‌ترین انواع این ضربه‌هاست. بعضی از افراد با دستکاری‌های زیاد داخل بینی، خود باعث صدمه به مویرگ‌های ظریف شبکه داخل بینی می‌شوند. این موضوع به مرور زمان بینی را مستعد خونریزی می‌کند. جراحی‌های بینی هم در بعضی از افراد ممکن است آنها را مستعد خونریزی کند.رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی ایران میافزاید: ناهنجاری‌های ساختمانی مادرزادی یا اکتسابی بینی می‌توانند سبب درگیری قسمت غضروفی یا استخوانی تیغه بینی یا شاخک‌ها شوند. در این حالت هوای دمیده شده، با سرعت و تلاطم بیشتری وارد بینی می‌شود.
این‌مساله سبب خشکی غشای مخاطی، التهاب و دلمه بستن می‌شود. برداشتن دلمه‌ها از طریق پاک کردن بینی یا با فشار وارد کردن هوا از راه بینی انسدادیافته، عروق خونی سطحی را در معرض پارگی قرار می‌دهد و موجب خونریزی می‌شود. التهابات بینی ناشی از آلرژی، ویروس‌ها و عوامل باکتریایی هم به علت ایجاد التهاب و پرخون‌تر شدن مخاط بینی می‌توانند حتی باضربه‌ای ناچیز، مانند مالش بینی موجب خونریزی شوند.
خونریزی های خطرناک بینی در پسران
دکتر نراقی تصریح می‌کند: تومورهای متعددی می‌توانند با خونریزی‌های خودبه‌خودی بینی تظاهر کنند. یکی از علل بسیار خطرناک خونریزی شدید بینی در پسران، تومور آنژیوفیبروم است. این تومور خوش‌خیم پررگ که از ناحیه پشت بینی منشا می‌گیرد، ممکن است به صورت خودبه‌خودی یا در پاسخ به ضربه خونریزی کند.
وی میافزاید: در مواردی که خونریزی بینی با علائم دیگری مانند گرفتگی یکطرفه بینی و یا ترشحات خونابه‌ای بینی همراه باشد حتما باید معاینه اندوسکوپیک دقیق توسط متخصص جهت رد کردن احتمال تومورهای مختلف بینی و سینوس‌ها انجام شود.به گفته این متخصص فشار خون بالا، اختلالات خونی و عروقی، کمبود ویتامین و اختلالات انعقادی (که توسط نارسایی کلیه ایجاد می‌شوند)، بیماری مزمن کبدی و داروهای مختل‌کننده انعقاد از عوامل سیستماتیک خونریزی است و رگ‌هایی که طی افزایش سن دچار سفت‌شدگی یا تصلب شرایین می‌شوند، بیشتر شکننده بوده و در همراهی با فشار خون در سنین بالا ممکن است طی بحران‌های فشار خون بالا براحتی پاره شوند.
به گفته او ، عوامل قلبی ـ عروقی مانند تنگی دریچه میترال و نارسایی قلبی نیز سبب افزایش فشار سیاهرگ‌ها و پرخونی رگ‌های مخاطی بینی می‌گردند که حتی با کوچک‌ترین ضربه ممکن است پاره شوند. سابقه کبودی مکرر پوست و طولانی شدن خونریزی پس از آسیبی جزئی، بیانگر وجود اختلالات خونی است.
بندآوردن خون دماغ
بهترین وضعیت هنگام خونریزی بینی نشستن به صورت عمودی و سر کمی به طرف جلوست. خم کردن سر به عقب موجب وارد شدن خون به پشت حلق و تحریک تهوع می‌شود.این متخصص تاکید می‌کند: اگر به مدت 5 دقیقه قسمت جلویی بینی را در سمت خونریزی به روی تیغه بینی با انگشت دست بفشاریم، بسیاری از خونریزی‌های بینی مهار می‌شوند. به بیماران گوشزد می‌شود که پنبه یا دستمال در بینی خود نگذارند، زیرا ممکن است هنگام درآوردن آنها دچار مشکل شوند و مخاط بینی بیشتر دچار آسیب شود.
به گفته دکتر نراقی، اگر سابقه خونریزی شدید یا طولانی وجود دارد یا در حین معاینه، بیمار دچار افت فشار خون شود، تعیین سطح هموگلوبین جهت تصمیم‌گیری در مورد ضرورت تزریق خون به بیمار الزامی است. مهار خونریزی احتیاج به همکاری بیمار و وسایل معاینه دقیق دارد، ضمن آن که روش‌های متعددی برای توقف خونریزی وجود دارد که در بخش‌های اورژانس توسط پزشکان عمومی به کار می‌روند.
هنگام خونریزی بینی چه کنیم؟
بیمار باید با آسودگی کامل صاف بنشیند و سر را به سمت جلو بیاورد. پزشک باید پیش از هر اقدامی با معاینه دقیق حفره بینی موضع خونریزی را دقیقا پیدا کند. در اکثر موارد با فشار پانسمان روی عروق خونی داخل بینی خونریزی مهار می‌شود. این پانسمان باید دست‌کم 2 روز باقی بماند و طی این مدت هم به دلیل این که این پانسمان راه تخلیه سینوس‌ها را می‌بندد از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود.
سوزاندن رگ‌های بینی و یک خطر
این متخصص درباره سوزاندن رگ‌های داخل بینی هشدار داد و گفت: ممکن است در موارد خاصی بنا به تشخیص پزشک سوزاندن رگ‌های داخل بینی لازم باشد، ولی در بیشتر موارد نیاز به چنین اقدامی نیست. سوزاندن رگ‌های داخل بینی اگر دقیق نباشد خود ممکن است موجب عوارضی مانند چسبندگی داخل بینی و حتی سوراخ‌شدگی تیغه بینی شود.به گفته دکتر نراقی، در مواردی که محل خونریزی در قسمت‌های عمقی‌تر بینی و غیرقابل تشخیص است، این خونریزی‌ها نیازمند به ارزیابی توسط متخصص گوش، گلو و بینی است. در این موارد با اندوسکوپی تشخیصی بینی می‌توان دقیقا محل خونریزی را تشخیص داد.وی یادآور شد: خونریزی‌های بینی در کودکان سطحی‌تر و در قسمت‌های جلوتر بینی است و با وجود آن که به سادگی قابل کنترل و درمان است موجب نگرانی بیش از اندازه والدین می‌شود.
پیشگیری
برای پیشگیری از ادامه خونریزی هنگامی که خونریزی بند آمد، یا در کسانی که به خونریزی‌های جزئی مکرر دچارند، استفاده از قطره کلرور سدیم، مرطوب کردن هوای تنفسی، اجتناب از دستکاری داخل بینی و استفاده روزانه از پماد مناسب برای چرب نگاه داشتن تیغه بینی می‌تواندمفید باشد.
