بایدها و نبایدهای سوختگی
دکتر طیب قدیمی، فوق‌تخصص جراحی ترمیمی پوست در گفتگو با جام‌جم می‌گوید: پوست به عنوان یک سد در برابر نفوذ عوامل بیماری‌زا و اجسام خارجی عمل می‌کند و مانع از خارج شدن مایعات بدن می‌شود، ولی زمانی که سوختگی روی می‌دهد، به دلیل وارد شدن آسیب به پوست، مخاط یا بافت‌های زیر پوست، این اعمال بدرستی انجام نگرفته و مشکلاتی به وجود می‌آید.
آسیب‌های پوست معمولا در دمای کمتر از 42 درجه سانتیگراد ایجاد نمی‌شود و درجه حرارت‌های بین 43 تا 55 درجه آسیب قابل ملاحظه‌ای به بافت‌ها وارد می‌آورد.
دکتر قدیمی در این باره می‌گوید: به‌طور معمول سوختگی در اثر 4 عامل اصلی حرارت، تماس مواد شیمیایی با پوست یا مخاط، برق‌گرفتگی و سوختگی در اثر تابش اشعه خورشید و اشعه رادیواکتیو به بدن ایجاد می‌شود و شرایط آسیب، علت سوختگی، محل و شکل سوختگی، وسعت، سن مصدوم و وجود ضایعات همراه از جمله معیارهایی هستند که در تعیین شدت سوختگی به‌کار می‌روند.
به گفته وی، اغلب سوختگی‌های پوست، سطحی بوده و با کمی مراقبت قابل درمان هستند اما برخی سوختگیها بخصوص در نواحی صورت، دست، پا، سوختگی در نزدیکی مفاصل یا سوختگی‌های عمیق، نیازمند بررسی پزشکی هستند، بخصوص اگر قربانی کودک کمتر از 10 سال یا فرد مسن‌تر از 55 سال باشد که احتمال وقوع شوک و از دست‌رفتن سریع مایعات بدن به دنبال سوختگی بیشتر می‌شود.
انواع سوختگی
دکتر قدیمی در ارتباط با انواع سوختگیها می‌افزاید: در یک نوع دسته‌بندی سوختگیها به انواع درجه یک، 2 و 3 تقسیم می‌شوند که در سوختگی درجه یک یا سطحی فقط لایه خارجی پوست (اپیدرم) درگیر می‌شود و اغلب ناشی از شعله ملایم است و پوست در محل سوختگی گرم، قرمز و دردناک و حساس به لمس است و می‌تواند کمی متورم باشد. سوختگی درجه 2 فقط اپیدرم و قسمتی از درم (پوست) را درگیر می‌کند و به بافت‌های زیرین آسیبی نمی‌رساند، علت آن ریختن مایعات داغ روی پوست، شعله آتش، آفتاب‌سوختگی شدید و غیره بوده و در این نوع سوختگی محل سوختگی دارای قرمزی قابل توجه، تاول و ظاهری توری‌مانند یا شبکه‌ای شکل است و مشخصه آن درد بسیار شدید و عمیق است، به طوری که فرد دچار سوختگی، بی‌نهایت به لمس حساس است و حتی برخورد باد یا جریان هوا با محل سوختگی باعث درد سوزاننده‌ای می‌شود.
وی می‌گوید: در سوختگی درجه 3 مانند سوختگی‌های شیمیایی و برق‌گرفتگی، تمام ضخامت پوست (اپیدرم و درم) تخریب می‌شود و حتی ممکن است آسیب عمیق‌تر شده و تخریب بافت‌های زیرپوستی (چربی، ماهیچه و استخوان) صورت گیرد. به گفته دکتر قدیمی، عفونت، مساله عمده‌ای در ارتباط با این نوع سوختگی است و به علت از بین‌رفتن اعصاب زیر جلدی، در این نوع سوختگی معمولا بیمار دردی احساس نمی‌کند.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به این‌که براساس تحقیقات هیچ عارضه‌ای به اندازه سوختگی برای بیمار و سیستم بهداشت و درمان کشور هزینه‌بر نیست، می‌گوید: در سوختگی‌های متوسط و شدید قبل از هر چیز فرد دچار سوختگی را باید از نظر بیماری‌های قلبی ـ عروقی، تنفسی، دیابت و... بررسی کرد ، زیرا سوختگی در این بیماران باعث تشدید مشکل آنان خواهد شد و از طرفی وجود بیماری زمینه‌ای باعث تأثیر منفی بر مسیر درمان سوختگی خواهد شد.
لباس چسبیده به بدن بیمار را بیرون نیاورید
دکتر قدیمی می‌افزاید: در برخورد اولیه باید از جدا کردن لباس‌هایی که سوخته و به پوست مصدوم چسبیده خودداری شود و فراموش نکنید که دادن اکسیژن کمک بسیار زیادی به مصدوم می‌کند. همچنین باید محل سوختگی را بلافاصله تمیز کرده و با آب فراوان خنک شستشو داد و درد را نیز به کمک مسکن‌ها کنترل کرد. محل سوختگی را می‌توان با ملایمت با آب خنک و تمیز شست و نیازی به استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده مانند الکل یا بتادین نیست؛ سوختگی‌های کوچک را می‌توان پانسمان و بانداژ کرد و بخصوص در مواردی که سطح پوست تاول زده است به هیچ عنوان نباید تاول را چه با سوزن و چه با دست ترکاند، زیرا این کار خطر ایجاد عفونت را افزایش می‌دهد و در صورت لزوم حتما به پزشک مراجعه شود.
دکتر قدیمی توصیه می‌کند افراد دچار سوختگی برای کنترل درد، باید محل سوخته شده را در سطحی بالاتر از سطح قلب قرار دهند تا ورم و درد کمتری داشته باشند، همچنین از خاراندن محل سوخته‌شده اجتناب کرده و در این حالت فقط با استفاده از یک کرم مرطوب‌کننده به کاهش خارش کمک کنند.
