فلج ناگهانی صورت (Bell's Palsy)
دکتر محمدحسن عامری، متخصص گوش، حلق و بینی در این‌باره به «جام‌جم» می‌گوید: فلج بلز، فلج عصب هفتم صورت است؛ عصبی که به عضلات صورت فرمان می‌دهد. در نتیجه اگر این عصب فلج شود، عضلات صورت قدرت حرکت را از دست خواهند داد.
علل بیماری
وی با اشاره به این موضوع که علل متفاوتی مانند تصادف یا تومورها می‌توانند باعث فلج عصب هفتم شوند، می‌افزاید: این بیماری رامی‌توان فلج شدن عصب هفتم در یک طرف و به طور کامل و محیطی، البته با علتی ناشناخته تعریف کرد؛ بنابراین اگر علت این مشکل شناخته شده باشد دیگر نمی‌توان بیماری را فلج بلز نامید.
با این‌که علت این بیماری ناشناخته است اما می‌دانیم به صورت کلی چه اتفاقی می‌افتد. عصب هفتم پس از جدا شدن از مغز برای رسیدن به صورت از استخوان گیجگاهی می‌گذرد. در حقیقت مسیر عصب از داخل استخوان گیجگاهی است و درست از لابه‌لای ساختمان گوش عبور می‌کند.
چون این قسمت استخوانی است، هیچ جایی برای تورم عصب وجود ندارد، یعنی اگر به هر دلیلی عصب ورم کند، مشکلاتی برای فرد ایجاد خواهد شد.
این متخصص، دلیل اصلی ورم عصب هفتم را ناشناخته عنوان کرده و می‌گوید: تورم عصب هفت به علل مختلف از جمله وجود یک ویروس یا بیماری خود ایمنی ایجاد می‌شود. همچنین حدود 60 تا 70 درصد بیماران، چند روز قبل علائمی مانند سرماخوردگی یا بیماری‌های ویروسی داشته‌اند. به همین دلیل، به احتمال زیاد ویروس در مدت زمان ایجاد بیماری، به عصب حمله کرده و در نتیجه تورم ایجاد شده است. همین مساله باعث می‌شود مشکلاتی برای عصب به وجود آید.
وی خاطر نشان می‌کند: خوشبختانه بیماری فلج عصب هفتم مساله وحشتناکی نیست. با این‌که بیمار در ابتدا خیلی می‌ترسد و نگران می‌شود و این بیماری هم بد منظره است، اما مشکلی بد عاقبت نیست. این افراد به طور معمول خود به خود خوب می‌شوند. اگر شروع بیماری کامل نباشد، به این معنا که تمام رشته‌های عصبی فلج نشوند و تمام عضلات صورت از کار نیفتند، معمولا این افراد به طور کامل خوب می‌شوند. معمولا 80 تا 90 درصد افرادی نیز که فلج کامل یک طرف صورت دارند، به طور کامل بهبود می‌یابند اما 10 تا 20 درصد نیز درجاتی از فلج را همیشه خواهند داشت.
زمان بهبود بیماری
دکتر عامری می‌گوید: همان‌طور که شدت و علائم بیماری بین افراد مختلف متفاوت خواهد بود، زمان بهبود کامل نیز نامشخص است. اما در این مدت، پزشک باید درمان‌های محافظتی و حمایتی داشته باشد. به عنوان مثال، از آنجا که پلک این افراد بسته نمی‌شود، قرنیه خشک شده و باعث زخم قرنیه می‌شود. زخم قرنیه نیز اگر کنترل نشود می‌تواند باعث عفونت چشم و نابینایی شود؛ بنابراین پزشک باید این عوارض را تا زمانی که بیمار خوب شود، کنترل کند.
به همین دلیل این افراد باید در طول روز از قطره اشک مصنوعی استفاده کنند. شب‌ها نیز پماد بمالند تا یک لایه محافظ روی چشم‌شان باشد و بر اساس دستور پزشک معالج، پلک‌ها را بسته نگهدارند. ماساژ عضلات صورت و حرکت دادن آنها نیز موثر است. این کارها باعث می‌شود عضلات در این مدت ورزیده بمانند. در این زمان که مشخص هم نیست چقدر طول می‌کشد، این افراد باید فیزیوتراپی مداوم داشته باشند. البته خودشان هم می‌توانند آموزش ببینند و اقدامات لازم را انجام دهند.
وی به مشکلات و بیماری‌های دندان که ممکن است برای این افراد پیش آید اشاره کرده و می‌گوید: بر اثر این بیماری، ترشح بزاق کاهش می‌یابد. در نتیجه احتمال پوسیدگی دندان بیشتر می‌شود.
به همین دلیل باید مراقبت‌های دندانی را به بیماران آموزش داد و به آنها توصیه کرد مرتب مسواک بزنند و از نخ دندان استفاده کنند.
این پزشک متخصص در مورد درمان بیماری و کمک‌های پزشک می‌افزاید: علاوه بر درمان‌های حمایتی، درمان‌های دارویی نیز می‌تواند به این بیماران کمک کند. اگر مریض زود متوجه بیماری شده و به پزشک مراجعه کند، درمان زودتر شروع شده و دوره برگشت و بهبود، کمتر و کوتاه‌تر می‌شود.
سکته مغزی یا فلج بلز
ممکن است خانواده‌ها با بروز این بیماری نگران شوند و تصور کنند فرد دچار سکته مغزی شده است. اما دکتر عامری با ذکر تفاوت‌های موجود می‌افزاید: هنگامی که فردی سکته می‌کند تا این حد که صورت فلج شود، معمولا اختلالات هوشیاری هم به وجود خواهد آمد. یعنی از نظر عملکرد هوشیاری تفاوت‌هایی با قبل دیده خواهد شد. اما فلج بلز چون مربوط به خود مغز و داخل جمجه نیست، قطعا مریض هیچ علائم مغزی دیگری ندارد.
البته شیوه دیگری که پزشکان از آن استفاده می‌کنند، این است که وقتی بروز بیماری به صورت مرکزی و از داخل جمجمه باشد، مریض می‌تواند در طرف آسیب‌دیده هم پیشانی را بالا بیندازد. اما در فلج بلز، فرد قادر نخواهد بود این کار را انجام دهد.
به طور کلی فلج بلز جای نگرانی ندارد و با اقدامات حمایتی و آموزش‌هایی که بیمار می‌بیند، معمولا اکثر آنها خوب می‌شوند.
