آندوسکوپی؛ ناخوشایند اما بدون درد

بدن انسان از مجموعه بافت‌ها و دستگاه‌های مختلف تشکیل شده است که بسیاری از آنها از بیرون قابل مشاهده نیستند، این مجموعه نیز مانند سایر اعضای بدن دچار بیماری می‌شوند که در این مواقع باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند؛ آندوسکوپی یکی از روش‌های معاینه اعضای داخلی بدن است.دکتر فرشاد شیخ اسماعیلی فوق‌تخصص گوارش و کبد در این باره به جام‌جم می‌گوید: آندوسکوپی یا درون‌بینی عمل رویت قسمت‌های داخلی بدن است که در آن پزشک متخصص به وسیله دستگاهی به نام آندوسکوپ اندام‌های داخل بدن را مشاهده می‌کند.

وی با بیان تاریخچه استفاده از آندوسکوپی می‌افزاید: تا سال‌ها قبل وسیله‌ای که برای این منظور به کار می‌رفت لوله‌ای بلند از فولاد بود که از مجموعه‌ای از عدسی‌های گوناگون و یک منبع نور کوچک و قوی در انتهای آن تشکیل می‌شد، اما امروزه به جای این وسیله آزاردهنده و پرزحمت از آندوسکوپ تار نوری استفاده می‌کنند که لوله‌ای باریک و فوق‌العاده انعطاف‌پذیر بوده و تحمل آن برای بیمار و کار کردن با آن برای پزشک بسیار ساده‌تر است.

این استادیار دانشگاه می‌گوید: هرچند امروزه با شنیدن نام آندوسکوپی مردم ناخودآگاه یاد بیماری‌های گوارشی و لوله‌ای که قرار است از دهان وارد شود و بخش‌های مختلف معده را بررسی کند می‌افتند، اما باید گفت امروزه آندوسکوپی بر حسب منطقه‌ای از بدن که مورد بررسی قرار می‌گیرد به انواعی از وفاگوگاستروسکوپی (قسمت فوقانی دستگاه گوارش و معده)، انتروسکوپی (روده کوچک)، کولونوسکوپی (روده بزرگ)، سیستوسکوپ (مثانه) و... تقسیم‌بندی و نامگذاری می‌شود.

وی معتقد است: آندوسکوپی بهترین و دقیق‌ترین راه تشخیص زخم‌های گوارشی و سرطان معده، بررسی علل مختلف سوءهاضمه و همچنین عفونت هلیکوباکترپیلوری -که بسیاری از مردم به آن مبتلا هستند- است و انجام آن گرچه برای بیمار خوشایندنیست، ولی درد ندارد.

روش کار

در هیچ‌ کدام از آندوسکوپی‌ها بیهوشی‌ لازم نیست و تنها با بی‌‌حس کردن منطقه مورد بررسی یا دادن آرامبخش تزریقی، آندوسکوپی انجام می‌شود. رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی کردستان می‌گوید: از آنجا که در آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، معده باید خالی باشد، اگر قرار است آندوسکوپی در صبح انجام شود، فرد باید بعد از این‌که شب قبل از آن، شام صرف کرد، چیز دیگری تا هنگام آندوسکوپی مصرف نکرده و ناشتا باشد؛ اگر هم قرار است آندوسکوپی در بعدازظهر انجام شود، فرد باید بعد از این که یک صبحانه سبک میل کرد، تا هنگام آندوسکوپی دیگر چیزی نخورد.

این عضو هیات علمی دانشگاه می‌افزاید: برای انجام آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، فرد باید راحت بوده و روی سمت چپ خود دراز بکشد؛ به گلوی بیمار یک اسپری بی‌حس‌کننده زده می‌شود تا چیزی احساس نکند، همچنین یک قطعه کوچک ـ برای محافظت از دندان‌ها و دستگاه ـ در دهان قرار داده می‌شود و هنگامی که بیمار آماده شد پزشک، سر آندوسکوپ را روی زبان قرار داده و آن را به سمت گلو می‌برد و از بیمار می‌خواهد که آن را قورت دهد، با این کار، مری باز شده و آندوسکوپ داخل آن می‌شود و سپس به سمت پایین و معده می‌رود. در طول آندوسکوپی و در صورت مشاهده موارد مشکوک، پزشک ممکن است اقدام به نمونه‌برداری نماید که این کار، کاملا بدون درد می‌باشد.

عوارض

عوارض و خطرات آندوسکوپی ناچیز است و تکرار آن حتی در فواصل کوتاه در صورت لزوم مانعی ندارد.

دکتر شیخ اسماعیلی می‌گوید: ناراحتی عمده که ممکن است گاهی بعد از آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی ایجاد شود، احساس نفخ معده ناشی از ورود هواست، همچنین طی انجام آندوسکوپی، اشکالاتی چون احساس فشار در گلو و گاهی اوقات احساس ناراحتی در شکم و آروغ زدن نیز بوجود می‌آید که به سرعت برطرف می‌شوند. این فوق‌تخصص گوارش و کبد می‌گوید: هر کار تشخیصی ممکن است عوارض و خطراتی داشته باشد، اما احتمال عوارض و خطر در آندوسکوپی بسیار کم است و هر چه بیمار همکاری بیشتری داشته باشد احتمال عوارض و خطرات این روش تشخیصی کمتر خواهد بود.

وی توصیه می‌کند: افراد مصرف غذاهای سبک، کم‌حجم، فیبردار و انواع میوه‌ها را همواره در دستور غذایی روزانه خود قرار دهند.

منبع