مراقب کلیه کوچولوهایتان باشید
دکتر زهرا پور نصیری فوق‌تخصص کلیه کودکان در رابطه با علائم بیماری‌های کلیه در کودکان می‌گوید: «والدین باید حتما به جریان ادراری کودکان و بخصوص شیرخواران توجه کنند. به همین دلیل توصیه می‌شود مادرانی که بچه شیرخوار دارند، گاهی پوشک بچه را باز بگذارند و جریان ادراری او را کنترل نمایند. البته خوب است بدانیم بررسی جریان ادراری در کودکان پسر بیشتر اهمیت دارد.»
به گفته وی اگر جریان ادراری قطره قطره یا بسیار باریک باشد یا اگر قطع و وصل شود می‌تواند نشانه وجود مشکلی در مجاری ادرار کودک باشد.
تغییر رنگ ادرار، نشان‌دهنده مشکلات کلیوی
دکتر پورنصیری در ادامه توضیح می‌دهد: «رنگ ادرار از زرد روشن تا زرد تیره متغیر است. البته تغییر رنگ ادرار می‌تواند ناشی از مصرف مواد غذایی خاصی مانند اسفناج و لبو یا مصرف برخی داروها مانند آهن باشد. اما تغییر رنگ ادرار به رنگ چای، معمولا نشانه وجود خون در ادرار است و در این شرایط باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه شود.»
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر این نکته که اولین ادرار کودک هنگام صبح باید زرد تیره باشد، ادامه می‌دهد: «ادراری که همیشه به رنگ زرد روشن باشد و حتی در مواقع کم‌آبی نیز تیره نشود، نشانه بیماری جدی کلیوی است.»
وی توضیح می‌دهد: «بوی تند ادرار نیز ممکن است ناشی از مصرف برخی غذاها یا داروهایی خاص باشد، اما در صورت وجود بوی تند ادرار لازم است برای رد عفونت ادراری، آزمایش‌های لازم انجام شود.»
تکرر ادرار نیز از جمله مشکلاتی است که والدین را نگران می‌کند. این پزشک متخصص در این باره به والدین هشدار می‌دهد: «تکرر ادرار یکی از علائم جدی عفونت ادراری است و لازم است در این شرایط کشت ادرار انجام شود. علاوه بر این، تکرر ادرار می‌تواند به علل دیگر ازجمله استرس، وجود سنگ یا مثانه عصبی نیز ایجاد شود.»
حجم زیاد ادرار همیشه هم خوب نیست
به گفته دکتر پورنصیری در صورتی که کودک دچار پرنوشی و پر ادراری شده است، ابتدا باید وجود دیابت قندی رد شود. ولی علاوه بر آن، دیابت بی‌مزه که به علت بیماری‌های کلیه یا بیماری‌های مغزی ایجاد می‌شود نیز می‌تواند باعث بروز علائم شود.
وی با تاکید بر این‌که حجم زیاد ادرار همیشه نشانه کارکرد خوب کلیه‌ها نیست، یادآور می‌شود: «در بسیاری از بیماری‌های جدی کلیه به علت عدم قدرت تغلیظ ادرار، حجم ادرار بالا می‌رود ولی کلیه دچار نارسایی است. در نتیجه در صورتی که حجم ادرار کودک زیاد است و بخصوص در شرایطی که هیچ وقت رنگ ادرار به رنگ زرد تیره در نمی‌آید، باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کرد.»
وی می‌افزاید: «مقاومت کودک در برابر دفع ادرار، بخصوص زمانی که کمتر از 3 بار در 24 ساعت باشد، غیرطبیعی است و می‌تواند منجر به عوارض جدی کلیه و مثانه شود. بنابراین به والدین توصیه می‌شود کودکان هر 2 تا 3 ساعت دفع ادرار داشته باشند.»
عدم وزن‌گیری کودک را جدی بگیرید
این عضو هیات علمی دانشگاه در این‌باره توضیح می‌دهد: «در صورت وجود دردهای شکمی مزمن معمولا انجام سونوگرافی کلیه و مثانه توصیه می‌شود. وجود سنگ ادرار یا انسداد در مسیر ادراری ازجمله علل دردهای شکمی هستند.»
دکتر پورنصیری با ذکر این نکته که تورم شکم می‌تواند به علل بیماری‌های کلیوی باشد، می‌گوید: «ورم کلیه ناشی از انسداد، کیست‌های کلیوی، تومورهای کلیه و مثانه عصبی می‌توانند سبب تورم در پهلوها یا زیر ناف کودک شوند.»
به گفته وی یکی از علل عدم وزن‌گیری مناسب کودکان بیماری‌های کلیه هستند. بنابراین در صورت وجود نارسایی در رشد کودک باید آزمایش های لازم انجام شود.
دکتر پورنصیری در ادامه توضیح می‌دهد: «ورم نیز از دیگر علائم وجود بیماری کلیوی است. البته ورم می‌تواند به علت بیماری‌های قلبی، کبدی و گوارشی نیز ایجاد شود. ولی در صورتی که علت ورم بیماری کلیوی باشد، معمولا آزمایش ساده ادرار مساله را مشخص می‌کند.»
این پزشک متخصص در ادامه می‌افزاید: «افزایش فشار خون نیز از جمله علائم جدی بیماری کلیوی در کودکان است. علامت آن اغلب غیراختصاصی و به صورت بیقراری کودک، سردرد یا تشنج است. بنابراین توصیه می‌شود پس از 3 سالگی حداقل سالی یک بار فشار خون کودک با دستگاهی مناسب جثه‌اش اندازه‌گیری شود.»
به گفته وی در صورتی که کودک سابقه بستری در دوره نوزادی، بستری در ICU یا هر گونه بیماری سیستمیک را داشته باشد، بهتر است قبل از 3 سالگی نیز فشار خون وی اندازه گرفته شود.
تب نیز از دیگر علائم عفونت ادراری است. بنابراین در صورتی که کودک تب بدون علامت داشته باشد، باید برای رد عفونت ادراری کشت ادرار انجام شود.
شب‌ادراری کودک را نیز باید جدی گرفت. اگر چه شب‌ادراری اغلب اولیه بوده و با گذر زمان بهبود می‌یابد، اما وی به والدین هشدار می‌دهد: «اگر شب‌ادراری ثانویه باشد و پس از چند ماه خشک بودن ایجاد شود، باید بررسی‌های لازم پزشکی انجام شود. نم زدن و خیس کردن لباس زیر نیز از علائم بیماری‌های مثانه هستند.»
وی در نهایت به والدین توصیه می‌کند نسبت به علائم ادراری کودک خود حساس بوده و بموقع نسبت به تشخیص و درمان آن اقدام کنند؛چرا که می‌تواند از مشکلاتی جدی مانند نارسایی کلیه پیشگیری نماید.
