این تب با تب‌های دیگر فرق می‌کند
شیوع بیماری‌های نوپدید در دهه‌های اخیر و تاثیر این بیماری‌ها بر سلامت افراد جامعه، لزوم آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی به مردم در خصوص راه‌های پیشگیری، کنترل و درمان آن‌ها را بیش از پیش مورد تاکید قرار داده است در این میان تب‌های خونریزی دهنده و بخصوص تب کریمه کنگو که در ماه‌های جاری، اخباری مبنی بر ابتلای برخی از افراد جامعه به آن در سطح رسانه‌ها منتشر شد، از جمله بیماری‌هایی است که از دیرباز در کشور ما وجود داشته و جزو بیماری‌های بومی ایران محسوب می‌شود.
دکتر محمد براری، متخصص بیماری‌های عفونی در این باره می‌گوید: تب کریمه کنگو (CCHF) یک تب خونریزی‌دهنده حاد ویروسی است که توسط کنه منتقل می‌شود و به این دلیل که عامل ایجادکننده آن برای اولین‌بار در منطقه کریمه واقع در اکراین و بعد‌ها در کنگو (زئیر) واقع در قاره آفریقا شناسایی شد، به این نام ـ که ترکیبی از هر دو محل کریمه و کنگو است ـ نامیده شد.
وی می‌گوید: این بیماری در کشور ما در استان‌های سیستان و بلوچستان، اصفهان، گلستان، کرمان، یزد، خراسان رضوی و خوزستان شیوع بیشتری دارد.
انتقال بیماری
انتقال ویروس می‌تواند به طور مستقیم از هوا، تماس با مواد دفعی یا ترشحات بدن حیوان آلوده صورت گیرد.
دکتر براری می‌گوید: گزش کنه یکی از راه‌های مهم ابتلا به تب کریمه کنگو به حساب می‌آید؛ کنه‌ها از طریق گزش حیوانات مختلف از جمله گاو، گوسفند و بز (حیوانات اهلی)، پرندگان بخصوص شترمرغ، جوندگان و... را مبتلا می‌کنند. همچنین غیر از کنه، اغلب حشرات نیز با تغذیه از خون دام‌های مبتلا، می‌توانند بیماری را به سایر حیوانات یا انسان انتقال دهند.
وی توضیح می‌دهد: انسان نیز بر اثر گزش کنه یا دستکاری و له کردن آن، تماس مستقیم با خون و ترشحات یا بافت‌های آلوده دام (بخصوص افرادی که در صنعت دام نقش دارند از جمله: دامپزشکان، دامپروران و کارکنان کشتارگاه‌ها) یا کارکنان بیمارستان مثل پزشکان، پرستاران، بهیاران و... در اثر تماس با افراد بیمار یا وسایل آلوده آن‌ها به بیماری مبتلا می‌شود.
این متخصص بیماری‌های عفونی با بیان این‌که در فصل فعالیت کنه (اوایل بهار تا پاییز) احتمال آلودگی زیاد‌تر است، می‌افزاید: از طریق تنفس هنگام تماس با دام‌های آلوده نیز امکان ابتلا وجود دارد.
نشانه‌ها
این بیماری به صورت ناگهانی شروع شده و در صورت عدم درمان، موجب مرگ بیش از نیمی بیماران می‌شود. دکتر براری می‌افزاید: ویروس موجب کاهش استحکام و تخریب مویرگ‌ها شده و در نهایت با وقوع شوک، موجب مرگ افراد می‌شود. به گفته وی ویروس کمتر از یک هفته در بدن دام باقی می‌ماند. این بیماری در انسان به صورت‌های حاد و خفیف یا فرم مخفی گزارش شده است که در فرم حاد پس از عفونت خونی ویروس، علایم تب و سردرد، خستگی و درد عضلانی، لرز، گلودرد، درد شکم، تهوع، استفراغ، اسهال، پرخونی صورت و حساسیت به نور دیده می‌شود و بین روزهای سوم تا ششم از شروع علائم، دانه‌های قرمز جوش مانندی در سطح بدن بخصوص روی سینه، دست، پا و مخاط بدن (دهان و واژن) ایجاد می‌شود. به طور کلی دوره کمون بیماری (مدت زمان بین ورود عامل بیماری‌زا به بدن تا ظهور علائم) در صورتی که فرد از طریق گزش کنه مبتلا شده باشد و همچنین در مناطق بومی، بین ۴ تا ۷ روز است و این دوره در افرادی که از راه ترشحات حیوان یا فرد آلوده مبتلا شده‌اند ۱۰ تا ۱۴ روز است.
دکتر براری توضیح می‌دهد: در فرم شدید در اثر شدت بیماری، لکه‌های خونریزی در زیر پوست مشاهده می‌شود که به همراه خونریزی از لثه‌ها، خونریزی زیر پوست ناحیه ساق پا، خون دماغ، استفراغ خونی، ملنا (مدفوع خونی در اثر خونریزی در دستگاه گوارش) و خونریزی رحمی است. مرگ ممکن است در اثر تداوم اسهال و در نتیجه از دست رفتن مایعات بدن، خونریزی مغزی یا نارسایی ریوی اتفاق افتد.
پیشگیری
مهم‌ترین رکن پیشگیری از انتشار بیماری، شناسایی و درمان به موقع مبتلایان است. دکتر براری می‌گوید: مقاومت ویروس این بیماری در برابر حرارت کم است، بنابراین پختن گوشت یا پاستوریزه کردن شیر باعث از بین رفتن ویروس می‌شود، البته مانند همه بیماری‌ها، بهترین اقدام جهت پیشگیری، محافظت در برابر عامل بیماری‌زا (گزش کنه) است.
وی می‌افزاید: ایجاد قرنطینه‌های مرزی ـ که مهم‌ترین اصل در کنترل بیماری کریمه کنگو دامی است ـ به منظور جلوگیری از تردد دام آلوده، توصیه عمومی جهت خودداری از خرید و مصرف گوشتی که به طریق غیرقانونی و قاچاق وارد کشور می‌شود، محافظت از گزش کنه و خودداری از جدا کردن کنه با دست یا له کردن آن و انجام اقدامات حفاظتی (استفاده از وسایل ایمنی شامل کلاه، عینک، ماسک، روپوش، پیش بند پلاستیکی، دستکش و چکمه به وسیله دامپزشکان و کارکنان کشتارگاه‌ها هنگام ذبح دام) از جمله مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از این بیماری است.
درمان
تماس با خون و ترشحات فرد مبتلا نیز موجب انتقال بیماری می‌شود، بنابراین شناسایی به موقع، بستری و درمان بیمار علاوه بر کاهش میزان مرگ و می‌ر، اقدامی اساسی در پیشگیری از انتشار بیماری است. دکتر براری می‌گوید: اساس درمان این بیماری، مراقبت از بیمار شامل تنظیم آب بدن و الکترولیت و درمان اختلال انعقادی درون‌رگی و در صورت لزوم جایگزینی خون و پلاکت است.
