کهیر چیست؟ (قسمت اول)
کَهیر (به انگلیسی: urticaria) واکنش آلرژیک حاد یا مزمن است که معمولاً بر اثر واکنش بدن در برابر مواد هیستامینی یا ترکیباتی نزدیک به هیستامین پدید می‌آید.
عارضه پوستی کهیر، به صورت دانه‌های کوچک صورتی‌رنگ یا به شکل برجستگی‌های وسیع‌تر و گاهی به صورت تاول تظاهر کرده و با خارش شدید همراه است.
کهیر بیماریی گذرا و کوتاه مدت است. هر ضایعه کهیر بعد از چند دقیقه تا چند ساعت بدون باقی گذاشتن اثر از بین می‌رود و سپس ضایعات جدید در محل‌های قبلی یا محل‌های جدید به وجود می‌آید. اندازه ضایعات کهیر از کوچکی یک عدس تا بزرگی یک بشقاب متغیر است. ممکن است ضایعات به هم پیوسته باشد و نواحی وسیعی از پوست را بپوشاند. معمولاً خارش شدید وجود دارد، ولی ممکن است سوزش یا به ندرت درد نیز وجود داشته باشد.
کهیر به طور کلی بسیار شایع است و حدود ۲۰ – ۱۰ درصد افراد حداقل یک بار در طول عمر مبتلا به کهیر می‌شوند. کهیر به طور معمول ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می‌یابد، ولی در مواردی هم ممکن است سال‌ها و حتی دهه‌ها به طول انجامد و مرتباً حملات آن تکرار شود.
چنانچه کهیر در نواحی خاصی مثل پلک‌ها و لب‌ها بروز کند، سبب تورم می‌شود که ممکن است باعث نگرانی بیمار شود، ولی این تورم ظرف ۱۲ تا ۲۴ ساعت برطرف می‌شود. ولی اگر بیمار دچار مشکل تنفسی یا بلع شود، باید به طور اورژانس تحت درمان قرار گیرد.
علت کهیر
تراوش مایع پلاسمای خون از درون رگ‌ها به فضای می‌ان‌بافتی در پوست باعث کهیر زدن می‌شود. یک عامل شیمیایی که هیستامین نامیده می‌شود از یاخته‌های ویژه‌ای در پوست بنام ماست‌سل‌ها که در پیرامون رگ‌ها قرار دارند ترشح می‌شود و باعث گشاد شدن رگ‌ها و باز شدن فضاهای می‌ان‌یاخته‌ای در آن‌ها و به‌دنبال آن خروج مایع از درون رگ‌ها می‌شود
موادی از قبیل آجیل، شکلات، ماهی، گوجه فرنگی، تخم مرغ، توت فرنگی، شیر و افزودنی‌های غذایی و میوه‌های تازه به‌ویژه مرکبات و داروهایی از قبیل پادزیست‌ها (آنتی‌بیوتیک‌ها) مانند پنی‌سیلین، مسکن‌ها مثل آسپیرین، کدئین، ایندومتاسین، خواب‌آور‌ها، ویتامین‌ها و تقریباً هر نوع دارویی می‌تواند ایجاد کهیر کند. مصرف مداوم آسپیرین می‌تواند ایجاد کهیر مزمن بکند.
حلزون، ماهی، آجیل، تخم مرغ و شیر از شایع‌ترین حساسیت‌زا‌ها هستند که خوردن آن‌ها می‌تواند باعث پدید آمدن کهیر بشود.
مصرف برخی از دارو‌ها نیز می‌تواند سبب بروز کهیر شود. برخی از این دارو‌ها عبارت‌اند از: آنتی بیوتیک‌ها، مسکن‌ها، آرام بخش‌ها و خواب آور‌ها، مکمل‌های غذایی، آنتی اسید‌ها. ویتامین‌ها و قطره‌های چشمی و ملیّن‌ها و شیاف‌ها نیز ایجاد کهیر می‌کنند.
در صورت ابتلا به کهیر، باید تمامی داروهای مصرف شده، حتی در هفته‌های اخیر را به پزشک اطلاع داد تا در تعیین علت، راهنما باشد.
بعضی از عفونت‌ها از قبیل سرماخوردگی و عفونت‌های گلو در کودکان می‌توانند سبب بروز کهیر شوند، ولی برخی عفونت‌های مزمن و‌گاه عفونت‌هایی به شکل سینوزیت یا برخی آبسه‌ها نیز به عنوان علت ایجاد کهیر مهم هستند.
برخی از عوامل فیزیکی مثل نور خورشید، سرما، فشار، ارتعاشات شدید، تعریق، ورزش و تماس با آب می‌تواند در بعضی افراد سبب بروز کهیر شود.
در کهیر ناشی از آفتاب، ضایعات در محل‌هایی که در معرض تابش آفتاب هستند بروز می‌کنند و ظرف چند ساعت برطرف می‌شوند.
کهیرهای ناشی از سرما در عضوی که در معرض سرما بوده پیدا می‌شود.
تعریق در افراد جوان باعث کهیرهای کوچک خارش دار می‌شود که معمولاً به دنبال ورزش یا اضطراب بروز می‌کند و ظرف ۱۵ – ۱۰ دقیقه برطرف می‌گردد.گاه در بعضی افراد، خارانیدن شدید پوست یا تحت فشار قرار گرفتن آن باعث بروز کهیر می‌شود. تماس با آب صرف نظر از اینکه سرد یا گرم باشد، از علل دیگر کهیرهای فیزیکی هستند.
انواع کهیر
کهیر به دو نوع حاد و مزمن طبقه بندی می‌شود.
کهیر حاد
کهیرهایی که کمتر از ۶ هفته از ایجاد آن‌ها می‌گذرد، تحت عنوان «کهیر حاد» طبقه بندی می‌شوند. در این نوع کهیر علت معمولاً تشخیص داده می‌شود. شایع‌ترین علل کهیر حاد غذا‌ها، دارو‌ها و عفونت‌ها هستند. نیش حشرات نیز می‌تواند سبب بروز کهیر شود.
کهیر مزمن
کهیرهایی که بیش از ۶ هفته از بروز آن‌ها می‌گذرد، «کهیر مزمن» نامیده می‌شوند. تعیین علت این نوع کهیر، اغلب بسیار مشکل است و در تعداد کمی از بیماران می‌توان علت را تشخیص داد. پزشک برای تعیین علت کهیر، باید سؤالات زیادی از بیمار بپرسد و معاینات متعددی را انجام دهد، ولی با وجود بررسی‌های زیاد در بیش از دو سوم این بیماران نمی‌توان علت کهیر را پیدا کرد.
منتظر قسمت بعدی این مقاله باشید. ادامه دارد ...
