هفته جهانی تغذیه با شیر مادر
هفته جهانی تغذیه با شیر مادر، هرساله از ۱ تا ۷ اگوست در بیش از ۱۷۰ کشور دنیا برگزار می‌شود. هدف از این نامگذاری، ترویج و تشویق تغذیه نوزادان با شیر مادر، در سراسر دنیا است. این بیانیه توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) و صندوق کودکان ملل متحد (UNICEF)، برای ارتقا و حمایت از تغذیه با شیر مادر در سال ۱۹۹۰ اعلام شد.
بر طبق آمار، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، سه برابر بیشتر شانس زندگی دارند. علاوه بر این، شیردهی، احتمال افزایش وزنِ ناشی از زایمان را در مادران کاهش می‌دهد.
شیر مادربه طرز چشمگیری از مرگ ناگهانی نوزادان، پوکی استخوان و انواع آلرژی‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین در افزایش ضریب هوشی و پیشگیری از چاقی در سنین بالا‌تر نقش بسزایی دارد.
شیر مادر، حاوی تمامی مواد مغذی مورد نیاز نوزاد است. ضمناً تغذیه با آغوز، به عنوان غذایی کامل، در اولین ساعات تولد نوزاد بسیار توصیه می‌شود.
تغذیه اختصاصی با شیر مادر تا ۶ ماهگی و از ۶ ماه تا دو سالگی بهمراه غذای کمکی تمام نیازهای تغذیه‌ای کودک را تامین می‌کند.
توصیه‌هایی برای آسودگی بیشتر مادر و نوزاد در دوران شیردهی
برای آسایش بیشتر مادران در شیردهی به نوزادشان، آگاهی و رعایت نکاتی چند حائز اهمیت است.
خشکی نوک سینه‌ها – در دوران بارداری نوک سینه‌ها و محدوده اطراف آن، خود به خود برای شیردهی ضخیم‌تر می‌شوند. غده‌های کوچک موجود در این محدوده نیز متورم می‌شوند و با ترشح موادی روغنی، مانع از خشک شدن، ترک خوردن و عفونت کردن نوک سینه‌ها می‌شوند.
استفاده مکرر از صابون و فشار زیاد آب، می‌تواند باعث خشکی نوک سینه‌ها شود. به عقیده برخی کار‌شناسان، پس از شیردهی، شیری که روی نوک سینه‌ها باقی می‌ماند و خشک می‌شود، مانع از خشکی و ترک خوردن نوک سینه‌ها می‌شود. برای التیام ترک خوردگی نوک سینه، می‌توان از لانولین ۱۰۰٪ استفاده کرد.
ورم و درد در سینه‌ها – دو یا سه روز پس از زایمان، معمولا سینه‌ها ورم کرده و دردناک می‌شوند. بهترین تدبیر این است که دفعات شیردهی به نوزاد را بیشتر کرد. تخلیه کردن شیر با دست نیز می‌تواند موثر باشد.
موقعیت‌های شیردهی به نوزاد – برای شیردهی خوب، موقعیت قرارگیری نوزاد باید مناسب باشد. در ادامه به چند حالت که در حین شیردهی راحتی مادر و نوزاد را موجب می‌شود، اشاره می‌کنیم:
مدل گهواره‌ای: روی یک صندلی راحت و در صورت امکان، با دسته‌های استوار بنشینید. کودک را روی شکم خود گذاشته، دست شما بعنوان گهواره‌ای باید کودک را دربرگیرد، به طوریکه سر کودک روی آرنج یک دست و باسن او روی آرنج دیگرتان قرار گیرد. زانوهای نوزاد زیر سینه دیگر قرار می‌گیرد. بطور کلی باید، سر، کمر و پاهای کودک در امتداد خطی صاف قرار داشته باشد. در طول شیردهی این موقعیت را حفظ کنید
گهواره معکوس: همانند مدل گهواره ایست با این تفاوت که با دست مخالف زیر سر کودک را بگیرید و با دست دیگر سینه خود را کنترل کنید.
مدل فوتبالی: با کف دست راست، پشت سر کودک را بگیرید، کل بدن کودک زیر سینه موافق قرار می‌گیرد، بطوریکه پا‌هایش به پهلوی شما چسبیده است. برای راحتی بیشتر، بالشتی را زیر آرنج خود بگذارید. با دست دیگر میتوانید سینه خود را بگیرید تا کاملا به دهان کودک بچسبد و هوا وارد دهانش نشود.
خوابیده به پهلو: به پهلو بخوابید و دست موافق را زیر سر خود بگذارید. کودک را به پهلوی مخالف روبروی سینه خود قرار دهید و آرنج دست دیگر خود را زیر سر کودک بگذارید و یا دست خود را پشت بدن و سرش بگذارید.
نشسته: این موقعیت برای کودکانی که سن بیشتری دارند و روی حرکات خود کنترل دارند، توصیه می‌شود. همانطور که روی صندلی نشسته‌اید، کودک را بصورت روبرو، روی یکی از رانهای خود بنشانید. کودک خود شروع به شیر خوردن می‌کند.
خوابیده به پشت: این حالت برای مادرانی که دارای سینه‌های بزرگ و سنگین هستند و هنگام شیردهی به مشکل بر می‌خورند، بسیار کمک دهنده است.
به پشت دراز بکشید و کودک را روی شکم و سینه خود قرار دهید. این حالت برای کودکتان نیز بسیار راحت و مفرح است.
دفعات شیردهی – در یک ماهگی، اغلب کودکان در هر نوبت یک تا دو و نیم ساعت شیر می‌خورند. شیر مادر سرعت هضم بالایی دارد، بنابراین باید دفعات شیر دهی را بیشتر کرد، نه مدت زمان آن را. حتی اگر نمی‌توانید مقدار شیری که کودک می‌خورد، اندازه بگیرید، میتوانید مطمئن باشید که مقدار مورد نیازش را خورده.
کودک با خوردن شیر با فاصله ۲ تا ۳ ساعت، ۶ تا ۸ پوشک را در یک روز، خیس خواهد کرد و هرماه حدود نیم کیلوگرم به وزنش اضافه می‌شود.
دفعات شیردهی با بالا رفتن سن کودک کمتر می‌شود. اما این نباید منجر به نگرانی شما شود، چون در آینده باید کارهایی بیشتر از خوابیدن و شیر دادن انجام دهید.
شیردهی در شب – وقتی شما حامله بودید، کودکتان دائما درحال تغذیه بود و گرسنگی را نمی‌شناخت. پس این طبیعی است که پس از تولد، همواره شیر بخواهد.
بعضی از مادران، کودکان خود را به تخت خواب خود می‌برند و ترجیح می‌دهند حداقل زمان استراحتشان را نیز از دست بدهند.
بعضی دیگر، کودکان را در اتاقی جدا از خود می‌خوابانند و یک صندلی راحتی کنارش می‌گذارند تا کنار کودکشان باشند.
به توصیه آکادمی اطفال آمریکا، مادران نباید کنار کودکان خود بخوابند. حتی هنگامیکه شیردهی به کودک در تخت خواب تمام شد، کودک باید به تخت خواب خود منتقل شود.
از آوردن کودک به رختخوابتان، مخصوصا هنگامیکه بسیار خسته هستید و یا از داروهایی که باعث گیجی می‌شوند مصرف کرده‌اید، کاملا خودداری کنید.
اگر شاغل هستید، تعجب نکنید که کودکتان دفعات شیر خوردنش در شب بیشتر شده است. کودکتان را در اتاقی نزدیک به خود قرار دهید تا صدایش را بشنوید.
ممکن است شنیده باشید که کودکانی که شب‌ها شیر می‌خورند، زود‌تر از بقیه بچه‌ها دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. شیر مادر بهترین و مفید‌ترین غذا برای کودکان است، چه روز باشد چه شب. شیر مادر رشد باکتری‌ها و تولید اسید را پایین می‌آورد، ولی اگر با خوردنی‌های شیرین و نوشیدنی‌های جایگزین ترکیب شود، پوسیدگی دندان حتی سریع‌تر از مصرف قند پیشروی می‌کند.
غذا دادن به کودک در شب لازم است، به شرطی که با خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شکر دار همراه نباشد.
رعایت این نکات و اهمیت به تغذیه نوزاد با شیر مادر، منجر به رشد بهتر کودک و افزایش بنیه فیزیکی وی در سنین بالا‌تر می‌شود. حال که از این نکات در خصوص شیر مادر آگاهی دارید، لطفاً در آگاهی رسانی به مادران و همچنین افرادی که کورکورانه با تغذیه نوزادان با شیر مادر مخالفند، دریغ نکنید.
منبع: نشریه اینترنتی سالم زی
