کیست تخمدانی

انواع کیست تخمدانی
کیستهای تخمدانی در دوره باروری بسیار شایع می‌باشندو بسیاری از آن‌ها خوش خیم بوده و تنها تعداد کمی از آن‌ها قابلیت بدخیم شدن دارند. به این دلیل همه کیستهای تخمدانی نیاز به بررسی دقیق دارند.

کیست‌های عملکردی
شایع‌ترین انواع کیست‌ها بوده و در نتیجه تخمک گذاری که عملی طبیعی می‌باشد بوجود می‌آیند:

۱ – فولیکول رشد یافته در نیمه سیکل نتواند تخمکش را آزاد کند
۲ –کیست جسم زرد که بدنبال تخمک گذاری ایجاد می‌شود.
این کیست‌ها در عرض ۶ تا ۸ هفته از بین می‌روند.

کیست درموئید
از سلولهایی ایجاد می‌شود که قابلییت تولید انواع بافتی را دارد مانند پوست، مو، چربی و دندان. آن‌ها ممکن است در زمان تولد ایجاد شوند اما طی سالهای باروری رشد کنند. و ممکن است در یک تخمدان یا هر دو تخمدان ایجاد شوند. زمانی که رشد کنند ایجاد درد می‌کنند.

سیست آدنوم
آن‌ها از سلولهای سطح خارجی تخمدان تشکیل می‌شوند. گاهی با مایع آبکی یا غلیظ و چسبناک پر می‌شود. آن‌ها معمولا خوش خیم می‌باشد اما ممکن است خیلی بزرگ شوند و درد ایجاد کنند.

اندومتریوز
در نتیجه اندومتریوز ایجاد می‌شود یعنی بافت اندومتریوز در خارج رحم مانند تخمدان رشد می‌کند و به تغییرات ماهیانه هورمونی پاسخ می‌دهد. گاهی به آن‌ها کیست شکلاتی گفته می‌شود که با خون تیره و قرمز قهوه‌ای پر می‌شود.

علائم
بیشتر کیست‌ها کوچک هستند و علامتی ندارند، بعضی یک درد مبهم یا تیز در شکم و یا با فعالیت ایجاد درد می‌کند. کیستهای بزرگ‌تر می‌تواند دچار چرخش شود که درد شدیدی ایجاد می‌کند. کیستهایی که پاره شده یا خونریزی می‌کنند نیاز به رسیدگی دقیق پزشکی دارد.

در موارد نادر کیست دچار تغیر شکل بدخیم می‌شود و در مراحل اولیه اغلب بدون علامت می‌باشد و باید به نشانه‌های آن توجه شود:

نفخ شکم – درد لگن یا شکم – درد پشت – بزرگی یا تورم شکم – عدم توانایی برای خوردن نرمال - کاهش وزن بی‌دلیل – تکرر ادراری یا بی‌اختیاری – یبوست – خستگی زودرس – سوئ هاضمه

تشخیص
یک کیست تخمدانی ممکن است بطور تصادفی طی معاینه یافت شود و برای تایید آن نیاز به موارد زیر است:

سونوگرافی
لاپاروسکوپی
تست خونی: اگر بیمار در سنین بعد از یائسگی می‌باشد نیاز به چک CA۱۲۵ دارد که اگر میزان آن افزایش داشته باشد، تشخیصی است. اما در سنین قبل از یائسگی میزان این تست می‌تواند در موارد زیادی افزایش یابد. در سنین جوان‌تر از تستهای تشخیصی دیگری مانند aFP –BHCG – LDH- HE۴ استفاده می‌شود.

درمان
بر اساس فاکتورهای بسیاری نوع درمان متفاوت است مانند داشتن علامت، سابقه فامیلی، اندازه کیست، و سن فرد

اگر کیست علامتی نداشته باشد ی توان آن را به مدت ۲ ماه تحت نظر گرفت تا ببینیم اندازه آن بزرگ‌تر می‌شود که معمولا کیستهای عملکردی طی این مدت از بین می‌روند. می‌توان از قرص ضد بارداری برای تحلیل سریع‌تر کیست یا برای جلوگیری از تخمک گذاری و ایجاد کیستهای عملکردی بیشتر استفاده کرد.

جراحی
اگر کیست بزرگ باشد یا علامت داشته باشد می‌توان تصمیم به جراحی گرفت و میزان گستردگی جراحی به عوامل زیر بستگی دارد:

سایز و نوع کیست
سن فرد
علائم موجود
تمایل به داشتن بچه

گاهی می‌توان فقط کیست را خارج کرد بدون اینکه تخمدان خارج شوددر مواردی ممکن است که یک تخمدان یا هر دو خارج شوند که امروزه معملا این جراحی‌ها از طریق لاپاروسکوپی انجام می‌شود که درد بعد از عمل کمتر و بهبودی سریع‌تر بعد از جراحی دارد.

---