نکات بهداشتی در استقبال از حاجی‌ها
پزشکان توصیه می‌کنند در این شرایط حتی‌الامکان در زمان دیدار با آن‌ها، از دست دادن و روبوسی خودداری کنید.
این روز‌ها همزمان با بازگشت زائران از سفر حج و شیوع انواع بیماری‌های واگیردار، ترس از ابتلا به این نوع بیماری‌ها مطرح می‌شود. با برگشت زائران از سفر حج، خانواده‌ها و نزدیکان حجاج به استقبال آن‌ها می‌روند و همین مساله ممکن است احتمال انتقال و شیوع برخی ویروس‌ها را افزایش دهد.
در سفر حج به دلیل تجمع مردم کشورهای مختلف و وجود انواع ویروس‌ها و بیماری‌های عفونی، خطر انتقال این ویروس‌ها و عفونت‌ها به حجاج و نیز انتقال این عوامل بیماری‌زا از زائران به استقبال‌کنندگانی که برای دیدن آن‌ها آمده‌اند، وجود دارد. پزشکان توصیه می‌کنند در این شرایط حتی‌الامکان در زمان دیدار با آن‌ها، از دست دادن و روبوسی خودداری کنید.
تعداد زیادی از حجاج افراد سالمند هستند و از آنجا که با بالا رفتن سن، قدرت بدن کاهش می‌یابد و بدن بیشتر در معرض انواع بیماری‌ها قرار می‌گیرد، این دسته از افراد بیشتر دچار مشکل می‌شوند. برخی سالمندان پیش از سفر بیماری‌هایی داشته‌اند و با وجود شرایط بد جوی در عربستان احتمال تشدید این ناراحتی‌ها پس از بازگشت وجود دارد.
از شایع‌ترین بیماری‌هایی که ممکن است حجاج به آن‌ها مبتلا شوند، بیماری‌های ریوی و تنفسی، ویروسی و عفونی، گوارشی، کلیوی و ناراحتی‌های عضلانی و روماتیسمی است. البته علاوه بر سالمندان، زنان باردار، کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند هم در معرض خطر هستند.
عفونت‌های ادراری و کلیوی
هوای گرم عربستان شاید برای خیلی از ما ایرانیان طاقت‌فرسا باشد. پیمودن مسافت‌های طولانی در مدت زمان نسبتا زیاد، آن هم زیر آفتاب گرم و سوزان صحرا عربستان آب زیادی از بدن می‌کاهد. به همین دلیل حجاج باید همیشه قمقمه آبی همراه داشته باشند و به طور مداوم آب بنوشند تا همزمان با تعریق زیادی که دارند، کاهش آب بدن تامین شود.
از مهم‌ترین مشکلاتی که بر اثر کم‌آبی ناشی از تعریق بدن ممکن است رخ دهد، عفونت‌های ادراری یا سوزش ادرار است که ممکن است در صورت درمان نشدن حتی تا برگشت حجاج هم ادامه یابد. برای جبران کاهش آب بدن مصرف آب، مایعات و انواع نوشیدنی‌ها باید تا حد زیادی صورت گیرد.
چنانچه شما هم جزو زائرانی هستید که به دلیل عدم مصرف مایعات کافی و آب دچار علائمی چون سوزش ادرار شده‌اید، حتما پس از بازگشت به پزشک مراجعه کنید تا تحت درمان قرار گیرید.
ناراحتی‌های گوارشی
معمولا یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که برای مسافران اعم از حجاج پیش می‌آید، تغییرات عادات تغذیه‌ای است که بر اثر تغییر آب و هوا رخ می‌دهد. مشکلات گوارشی اعم از اسهال، نفخ، یبوست و... که با عنوان آب به آب شدن میان مردم معروف است، می‌تواند باعث آزار افراد شود.
اغلب اسهال‌های عفونی بر اثر ورود میکروب به دستگاه گوارش است که معمولا بر اثر خوردن غذای فاسد یا مصرف آب آلوده ایجاد می‌شود. در این مشکل به خاطر از دست رفتن آب بدن، فرد معمولا با کم‌آبی مواجه می‌شود.
یبوست و نفخ نیز ممکن است به خاطر مصرف غذاهای چرب و سنگین و نیز عدم مصرف میوه و سبزیجات و مایعات به اندازه کافی رخ داده باشد.
افراد پس از بازگشت بهتر است برای بهبود علائم تا مدتی از خوردن غذاهای حجیم و پرچرب خودداری کرده، بیشتر سوپ و مایعات، میوه و سبزیجات میل کنند و در صورت مشاهده علائمی چون استفراغ، تهوع، تب، درد شکمی و اسهال که می‌تواند از علائم مسمومیت‌های غذایی باشد، حتما فرد را به مراکز درمانی برسانید.
دردهای عضلانی و روماتیسمی در سالمندان
یکی از عوارض بالا رفتن سن، بروز ناراحتی‌های استخوانی و مفصلی است. بویژه در زنان و در سنین پس از یائسگی که احتمال پوکی استخوان افزایش می‌یابد، این احتمال بیشتر دیده می‌شود.
یکی از ناراحتی‌هایی که حجاج پس از بازگشت با آن مواجه می‌شوند، دردهای روماتیسمی و استخوانی و نیز گرفتگی‌های عضلانی است.
اعمال حج دشوار است و افراد باید مسافت‌های طولانی را در مدت زمان زیادی طی کنند. این مساله بویژه برای افرادی که عادت به پیاده‌روی‌های طولانی نداشته و نیز سابقه دردهای استخوانی دارند، می‌تواند مشکل ایجاد کند.
از همین رو به همه حجاج توصیه می‌شود پس از بازگشت از سفر حج، فعالیت‌های بدنی و تمرینات ورزشی داشته باشند تا هرچه سریع‌تر کوفتگی ناشی از فعالیت‌های بدنی این سفر از بین برود. همچنین در افراد سالمند مبتلا به بیماری‌های مفصلی توصیه می‌شود چند دوره فیزیوتراپی را در برنامه هفتگی خود قرار دهند.
بیماری‌های عفونی را جدی بگیرید
از مهم‌ترین مشکلاتی که ممکن است حجاج را در معرض خطر قرار دهد، ابتلا به بیماری‌های عفونی شامل هپاتیت و ایدز است. استفاده از وسایل مشترک مانند شانه، تیغ، مسواک، ناخن‌گیر و... می‌تواند عاملی برای انتقال این بیماری‌ها باشد.
در مراسم تقصیر یا کوتاه کردن مو‌ها که حجاج همگی اقدام به این کار می‌کنند، چنانچه از تیغ و قیچی افراد دیگری استفاده کنند، احتمال ابتلا به این بیماری‌ها از طریق خون افراد وجود دارد.
در این میان ابتلا به هپاتیت B و ایدز از مهم‌ترین بیماری‌های عفونی منتقل شده از طریق خون هستند و باید مورد توجه قرار گیرند.
از سویی، ممکن است حجاج به دلیل همراه نداشتن آب و تشنگی زیاد از منابع آبی که در سر راه‌ها قرار داشته یا به صورت غیربهداشتی عرضه می‌شود، استفاده کنند که این مساله بروز هپاتیت A را افزایش می‌دهد. هپاتیت A نیز گونه‌ای از انواع هپاتیت است که از آب و غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود.
در این کشور احتمال ابتلای حجاج به بیماری مالاریا به خاطر وجود پشه‌های مالاریا نیز وجود دارد که بهتر است در صورت گزیده شدن با این گونه پشه‌ها حتما تحت نظر قرار گیرند.
از آنجا که این بیماری‌های عفونی ممکن است تا مدت‌ها در بدن انسان بدون علامت بمانند و نهایتا علائمی همچون سرماخوردگی داشته باشند، به همه حجاج توصیه می‌کنیم پس از بازگشت حتما مورد بررسی کامل از نظر ابتلا به هپاتیت A و B و ایدز قرار گیرند تا از این لحاظ هم خود از سلامتیشان اطمینان حاصل کنند و هم اینکه اطرافیانشان را در معرض خطر قرار ندهند.
در این میان بخصوص زائرانی که در طول سفر نکات بهداشتی را رعایت نکرده و از وسایل دیگران استفاده کرده‌اند، در اولویت بوده و حتما باید تحت آزمایش قرار گیرند. همچنین افرادی که به دلایلی در عربستان خون دریافت کرده‌اند برای اطمینان از وضعیت خود بهتر است پس از بازگشت آزمایش دهند.
علاوه بر این، اگر بر اثر پیاده‌روی‌های طولانی و استفاده از دمپایی، پاهای زائران دچار زخم شده و بخوبی درمان نشده و تا زمان برگشت همچنان زخم‌های آن‌ها ادامه دارد، حتما به پزشک مراجعه کنند تا از بروز مشکلات دیگر جلوگیری شود.
از دیگر بیماری‌های شایع در میان زائران، ابتلا به بیماری‌های مشترک میان انسان و دام است که بویژه در زمان قربانی کردن سراغ آن‌ها می‌آید. بر همین اساس مسوولان هشدار داده‌اند که همراهان و استقبال‌کنندگان حجاج از قربانی کردن دام در معابر عمومی چون کوچه و خیابان جدا خودداری کنند.
بیماری‌هایی که میان انسان و دام مشترک و قابل انتقال به انسان است، حدود ۸۰۰ نوع بوده و اثرات سوئی روی انسان خواهد داشت.
از جمله این بیماری‌ها می‌توان به تب مالت، تب کنگو، خونریزی و سیاه زخم اشاره کرد که در موارد شدید حتی ممکن است باعث مرگ افراد مبتلا شود. بیشتر این بیماری‌ها از تماس مستقیم با دام یا خون حیوان به انسان منتقل می‌شوند. پس بهترین راه، قربانی کردن دام در کشتارگاه‌ها به صورت بهداشتی است.
آنفلوآنزا و سرماخوردگی رتبه نخست بیماری‌های حجاج
افراد مبتلا به ناراحتی‌های تنفسی چون آلرژی و آسم بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات تنفسی هستند. عوامل ویروسی و میکروبی همچون آنفلوآنزا، سرماخوردگی و حملات آسمی می‌توانند افراد را با مشکل مواجه کنند.
شرایط موجود در موسم حج همچون خشک بودن هوای عربستان، بالا بودن درجه دمای هوا، قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها و عفونت‌ها، قرار گرفتن افراد در برابر سیستم‌های تهویه‌ای و تعریق زیاد ممکن است باعث بروز ناراحتی‌های تنفسی شود. چنانچه پس از بازگشت، فرد زائر علائمی چون سرفه‌های خشک یا خلط‌دار، تب، گرفتگی صدا، خس خس سینه، بدن درد و لرز داشته باشد، حتما باید با یک پزشک مشورت کند و تحت درمان قرار گیرد.
این گونه افراد باید برای جلوگیری از گسترش ویروس از ماسک استفاده کنند. توصیه می‌شود تمام حجاج که از سفر برمی‌گردند برای جلوگیری از شیوع ویروس‌ها و عفونت‌های احتمالی به دیگران، حتما از ماسک استفاده کنند.
از شایع‌ترین مشکلات تنفسی، سرماخوردگی و آنفلوآنزاست که معمولا با علائمی چون سرفه، گلودرد، گرفتگی و آبریزش بینی و تب همراه است.
درست است که حجاج پیش از سفر واکسینه شده و در مقابل ویروس آنفلوآنزا ایمن می‌شوند، ولی باز هم تا حدودی احتمال ابتلا به این گونه ویروس‌ها وجود دارد. افرادی که برای استقبال از حجاج می‌روند باید مراقب باشند و جوانب احتیاط را رعایت کنند و تا جای ممکن از روبوسی، دست دادن و در آغوش گرفتن آن‌ها خودداری کنند.
البته علائم آنفلوآنزا و سرماخوردگی ممکن است در زمان ورود حجاج به کشور به صورت نهفته باشد و به طور واضح در فرد مشاهده نشود، ولی بهتر است مراقب سلامت خود باشید و نکات بهداشتی گفته شده را رعایت کنید.
خود حجاج باید بکوشند اگر علائمی از سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا هرگونه عفونت تنفسی در خود مشاهده می‌کنند، حتما ماسک بزنند تا از خروج میکروب‌های ناشی از سرفه و عطسه و پخش آن‌ها در محیط و انتقال به دیگران جلوگیری کنند.
این افراد به خاطر داشته باشند که هر ۲ ساعت یکبار باید ماسک خود را عوض کنند و اگر از دستمال استفاده می‌کنند حتما پس از استفاده آن را دور بیندازند و مرتب دست‌های خود را با آب و صابون بشویند. بهترین کار این است که فرد مبتلا تا بهبود کامل در منزل استراحت و مهمانی و دعوت از اطرافیان را با کمی تاخیر برگزار کند.
