بیماری‌های فصل سرما
با شروع فصل زمستان مردم تمایل دارند بیشتر وقت خود را در محیط‌های بسته بگذرانند که همین موضوع باعث انتقال سریع میکروب‌ها می‌شود، علت دیگر شیوع بیماری‌ها در فصول سرد این است که ویروس‌ها در هوای خشک سریع‌تر منتشر می‌شوند.
در فصول سرد، هوا در خارج از خانه و داخل آن (به دلیل روشن بودن وسایل گرمایی) ، خشک‌تر است. از طرفی، هر زمان که فصل تغییر می‌کند، مدتی طول می‌کشد تا بدنمان به آب و هوای جدید عادت کند، این در حالی است که در طول مدت سازگاری با تغییر فصل، ایمنی بدن کاهش می‌یابد، به‌علاوه با کاهش نور خورشید و دما، عوامل بیماریزا فرصت فعالیت بیشتر پیدا و به بدن حمله می‌کنند. البته در این میان کودکان و سالمندان که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، نسبت به ابتلا به بیماری‌ها مستعد‌تر هستند. از بیماری‌های شایع فصل سرما می‌توان به سرماخوردگی، آنفلوآنزا، ذات‌الریه، همچنین بیماری‌هایی مانند سینوزیت، عفونت گوش، برونشیت، لارنژیت و فارنژیت اشاره کرد که به دنبال سرماخوردگی‌های شدید ایجاد می‌شوند. خشکی و خارش پوست در اثر سرما و آلرژی‌های فصلی را نیز می‌توان به بیماری‌های این فصل اضافه کرد.
آنفلوآنزا
ویروس آنفلوآنزا که به ۳ دسته A، B و C تقسیم می‌شود، می‌تواند از طریق قطرات حاصل از عطسه و سرفه و نیز با هر چیزی که بیمار با آن تماس داشته باشد، به سایر افراد منتقل شود. آنفلوآنزا می‌تواند از یک روز قبل از ظاهرشدن علائم بیماری در فرد مبتلا تا ۵ روز پس از آن، به دیگران سرایت کند. این بیماری معمولا ۲ روز تا یک هفته طول می‌کشد و با علائمی مانند تب، لرز، احساس خستگی و درد در کل بدن و سردردهای شدید همراه است. درمان خاصی برای آنفلوآنزا وجود ندارد و معمولا با استراحت، نوشیدن مایعات فراوان و مصرف مسکن‌های رایج بهبود می‌یابد. گفتنی است که استفاده از واکسن‌های آنفلوآنزا ممکن است لزوما ایمنی کامل ایجاد نکند، چرا که ویروس این بیماری، اغلب جهش پیدا می‌کند البته در صورت داشتن سرفه‌های بلغمی (موکوس‌دار) و تب شدید، بهتر است به پزشک مراجعه شود. چنانچه آنفلوآنزا برای مدت طولانی درمان نشود، می‌تواند باعث عفونت‌های باکتریایی دیگر در سیستم تنفسی از جمله ذات‌الریه، برونشیت مزمن و سایر عفونت‌های ریوی شود، ضمن اینکه تشخیص اولیه و دقیق آنفلوآنزا مانع از استفاده غیرضروری از آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای دیگر می‌شود.
فارنژیت استرپتوکوکی (گلودرد استرپتوکوکی)
این نوع گلودرد شایع‌ترین بیماری در بین کودکان پیش‌دبستانی و ابتدایی است. در حالی که بسیاری از والدین از پزشکان انتظار دارند آنتی‌بیوتیک را برای گلودرد کودکانشان تجویز کنند، باکتری‌های استرپتوکوکی تنها باعث ۱۵ تا ۲۵ درصد از گلودرد‌ها هستند، بقیه آن‌ها توسط ویروس‌های تنفسی که نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها بدون واکنش هستند، ایجاد می‌شود. هیچ پزشکی نمی‌تواند همواره فارنژیت‌های استرپتوکوکی و گلودردهای ویروسی را تنها با آزمایش فیزیکی از هم تشخیص دهد. باید از همه کودکان مشکوک به داشتن گلودردهای استرپتوکوکی، برای تعیین باکتری استرپتوکوک نمونه‌برداری شود تا برای تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب برای کاهش انتقال بیماری و جلوگیری از تب رماتیسمی درمان شوند.
در‌فصول سرد، هوا در خارج و داخل خانه به دلیل روشن بودن وسایل گرمایی خشک‌تر است و یکی از علل شیوع بیماری‌ها در این فصل، انتشار سریع‌تر ویروس‌ها در هوای خشک است
ذات‌الریه
این بیماری به التهاب ریه‌ها مربوط می‌شود و یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های عفونی است و چنانچه هر دو ریه به آن مبتلا شوند، عارضه بسیار خطرناک خواهد بود. بیشترین علت این بیماری، سرماخوردگی در ناحیه سر یا گلو است و عوامل ایجادکننده آن، استرپتوکوک‌ها، استافیلوکوک‌ها و پنوموکوکوس هستند، هرچند گاهی اوقات ویروس‌ها نیز مسوول ایجاد ذات‌الریه هستند. در این نوع عارضه، بیمار معمولا احساس سرما، تب و لرز، اشکال در تنفس و درد شدید در ناحیه سینه دارد. ممکن است این بیماری با سرفه و خلط صورتی که پس از مدتی قهوه‌ای‌رنگ می‌شود، همراه باشد. همچنین دمای بدن ممکن است به بالا‌تر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد و ضربان نبض به ۱۵۰ در دقیقه برسد. از این رو، کودکان خردسال مبتلا به آن ممکن است دچار هذیان‌گویی و تشنج شوند. سینه‌پهلو نیز از عوارض این بیماری است. یک توصیه خانگی که می‌تواند علاوه بر انواع و اقسام دارو‌ها، برای بهبود ذات‌الریه به کار گرفته شود، استفاده از سیر است که دمای بالای بدن، نبض و تنفس را در عرض ۴۸ ساعت پایین می‌آورد. همچنین ضماد آن روی سینه، نتایج موثری را در بر خواهد داشت.
سینوزیت
این بیماری به التهاب لایه غشای موکوس در سینوس‌های فوقانی بینی در اثر عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی یا واکنش‌های آلرژیک مربوط می‌شود که اغلب به دنبال سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت‌های معمول دیگر ایجاد می‌شود، چراکه ابتلا به این بیماری‌ها باعث گرفتگی بینی می‌شود و سینوس‌ها نمی‌توانند به خوبی تخلیه شوند. در نتیجه میکروب‌هایی که از راه بینی به داخل سینوس‌ها یا حفره‌ها راه پیدا کرده‌اند، در آنجا باقی می‌مانند و باعث بالارفتن عفونت و مشکلات سینوسی می‌شوند.
سینوزیت حاد باعث تورم و التهاب سینوس‌ها می‌شود که در این حالت، مانع از درناژ (تخلیه) سینوسی و باعث تجمع موکوس می‌شود که به مشکلات گرفتگی و انسداد اضافه کرده و تنفس طبیعی را کاملا دشوار می‌کند. فشار ایجادشده در این ناحیه می‌تواند باعث سردرد شدید و درد صورت و نیز احساس تورم و فشار در اطراف چشم‌ها و بینی شود. چنانچه سینوزیت بیش از یک یا ۲ ماه باقی بماند، تبدیل به سینوزیت مزمن می‌شود که با علائمی مانند عطسه زیاد و مداوم، آبریزش بینی، گرفتگی یک یا هر دو سوراخ بینی، سردرد و دردهای سینوسی در پیشانی و صورت همراه است. همچنین بیمار ممکن است تب خفیف، کاهش اشت‌ها، بوی بد دهان، کاهش بویایی، گلودرد، سرفه، خستگی و مشکلات تنفسی را بخصوص در شب‌ها تجربه کند. استفاده از حوله گرم و مرطوب برای صورت، نوشیدن آب فراوان برای رقیق‌کردن موکوس، استنشاق بخور، اسپری محلول نمکی بینی و استفاده از مسکن‌ها (در صورت درد) برای درمان سینوزیت موثر است.
عفونت گوش
عفونت‌های گوش میانی معمولا در نتیجه تورم یا التهاب شیپور استاش در اثر یک سرماخوردگی شدید، عفونت‌های گلو یا حتی یک واکنش آلرژیک پدید می‌آید که باعث جمع‌شدن مایع در گوش میانی می‌شود. چنانچه از فشار وارده بر گوش میانی غفلت شود، ممکن است تا جایی افزایش یابد که باعث پاره‌شدن پرده گوش شود. این مساله می‌تواند منجر به کاهش شنوایی و خارج شدن چرک و خون از گوش شود.
برونشیت
این بیماری به طور کلی به دلیل التهاب راه‌های هوایی اصلی در ریه‌هاست. برونشیت حاد معمولا به دنبال یک عفونت تنفسی ویروسی اتفاق می‌افتد که در ابتدا بینی، سینوس‌ها و گلو را درگیر می‌کند و سپس به ریه‌ها انتشار می‌یابد. البته برخی اوقات ممکن است یک عفونت باکتریایی ثانویه در راه‌های هوایی باعث بروز آن شود. در برونشیت مزمن، افراد سرفه‌های موکوس‌دار دارند و این عارضه حداقل ۳ ماه ادامه می‌یابد. سایر علائم برونشیت مزمن، ناراحتی و خس‌خس سینه، تب خفیف، تنگی نفس، ورم پا‌ها و کبودی لب‌ها (در اثر کاهش سطح اکسیژن) است. در درمان برونشیت، مهم‌ترین قدم، ترک سیگار است. البته در برونشیت‌های ویروسی که ۹۰ درصد برونشیت‌ها را تشکیل می‌دهد، نیازی به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها نیست و عفونت معمولا پس از یک هفته، خود به خود از بین می‌رود. نوشیدن آب فراوان، استراحت و استفاده از مسکن‌ها در صورت داشتن تب و استفاده از یک دستگاه رطوبت‌ساز (بخور) یا حمام بخار می‌تواند در بهبود موثر باشد.
لارنژیت
شایع‌ترین علل لارنژیت که علامت مشخصه آن گرفتگی صداست، عوامل باکتریایی، ویروسی یا قارچی است. آلرژی‌ها و بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت و سینوزیت نیز می‌توانند این بیماری را ایجاد کنند. شما ممکن است در این بیماری تا حدودی یا کاملا صدایتان را از دست بدهید و تحریک دائمی را در گلویتان تجربه کرده و احساس کنید لازم است گلویتان را صاف کنید. همچنین این بیماری ممکن است با تب، گرفتگی بینی و سرفه همراه شود. غرغره آب نمک یا محلول سرکه و آب می‌تواند به از بین بردن عفونت کمک کند.
سرمازدگی
سرمازدگی بیماری زمستانی دیگری است که با تورم انگشتان دست‌ها و پا‌ها مشخص می‌شود. اگر در این بیماری پوست شکافته شود، حتی می‌تواند باعث ایجاد عفونت شود. در نوع حاد‌تر سرمازدگی، پوست بی‌رنگ می‌شود. سرماخوردگی روی انگشتان دست و پا، بینی و گوش‌ها اثر می‌گذارد.
پیشگیری از بیماری‌های فصل سرما
با رعایت برخی نکات می‌توان تا حد امکان از ابتلا به بیماری‌های این فصل جلوگیری کرد. شستن مرتب دست‌ها با آب گرم و صابون یا شوینده‌های الکلی حداقل به مدت ۲۰ ثانیه، خوردن غذای سالم و متعادل و مصرف میوه‌ها و سبزیجات به مقدار زیاد و محدودکردن چربی‌های اشباع، نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در روز، ترک سیگار، ورزش منظم و حداقل ۳۰ دقیقه در روز و مصرف روزانه یک عدد مولتی‌ویتامین می‌تواند برای پیشگیری از بیماری‌ها موثر واقع شود. در این میان دوری از افرادی که دچار سرماخوردگی و آنفلوآنزا هستند و بویژه تب دارند، همچنین پاکیزه و ضدعفونی‌کردن وسایلی از قبیل تلفن، کامپیو‌تر، صفحه کلید کامپیو‌تر و سایر وسایلی که اغلب استفاده می‌شوند، ضروری است. در ضمن خستگی و کار مداوم بدون استراحت کافی و استرس‌های روحی، خطر ابتلا به ویروس‌های سرماخوردگی را افزایش می‌دهد.
