آکنه یا جوش غرور جوانی و راه درمانی آن
یکی از شایع‌ترین بیماریهای پوستی انسان که فرضیات زیادی در مورد علل پیدایش و درمان آن مطرح شده، آکنه یا جوش غرور جوانی است. این بیماری در اکثر جوانان در سنین بلوغ پدید می‌آید و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است و اکثرا پس از سن بیست و پنج سالگی بهبود مِی یابد. بسیاری از این افراد پس از ازدواج بهبود می‌یابند.
جوشهای غرور به صورت دانه‌های قرمز، حوشهای سر سیاه، و توده‌های سفت زیرپوستی در ناحیه گونه، بینی و پیشانی، پشت گردن و قسمت فوقانی پشت و سینه ظاهر می‌شوند. این جوش‌ها در پایه یک مو بوجود می‌آیند و ناشی از آماس، التهاب و انسداد مجرای غده چربی کنار مو هستند. پیدایش جوش غرور ناشی از یک علت خاص نیست بلکه چندین عامل در پیدایش و شدت آن نقش دارند: کمبود ویتامین A یا B، ارث، میکروب‌ها، نوع غذا، مشکلات عصبی و روحی، تغییرات غددی هورمونی، نوع پوست، بهداشت صورت، مصرف برخی دارو‌ها و بعضی از بیماری‌ها.
شاید مهم‌ترین عامل ایجادکننده جوشهای غرور، تغییرات هورمونی زمان بلوغ باشد. در هنگام بلوغ، هورمونهای جنسی ناگهان افزایش می‌یابند و مقدار آن‌ها در خون بسیار زیاد می‌شود. این هورمون‌ها باعث افزایش ترشح چربی پوست می‌شوند و زمینه را برای رشد میکروب و التهاب غدد چربی صورت و پیدایش جوش فراهم می‌آورند. اکثر خانم‌ها در نزدیکی عادت ماهیانه خود دچار افزایش جوشهای صورت می‌شوند. خانمهایی که دچار آکنه هستند معمولا هورمونهای مردانه زیادتری دارند و در بسیاری از آن‌ها رشد موی صورت نیز بیش از معمول است.
نوع غذا می‌تواند در جوش صورت موثر باشد. مصرف مواد قندی مثل ماکارونی، نان، برنج، شیرینی و شکلات و مصرف غذاهایی حاوی فندق، پسته، بادام، موز، نارگیل و گردو می‌تواند موجب تشدید آکنه شود که یکی از علل آن احتمالا افزایش چربی خون است.
ناراحتیهای روحی و عصبی تاثیر به سزایی در بروز آکنه دارند. بدنبال فشارهای عصبی و کمخوابی، صورت شادابی و طراوت خود را از دست می‌دهد و جریان خون کم شده وسیستم دفاعی پوست ضعیف می‌شود و زمینه برای رشد آکنه فراهم می‌آید و بسرعت بر تعداد جوش‌ها افزوده می‌شود.
مسائل وراثتی و ژنتیک نیز در ابتلا به جوش غرور جوانی و شدت آن نقش دارند. حتما تاکنون افرادی دیده‌اید که اکثر اعضای خانواده‌شان دچار جوشهای غرور بزرگ و فراوان می‌شوند. به طور کلی نقش یک زمینه فامیلی در ابتلا به این بیماری ثابت شده است.
کمبود ویتامینهای A و B نیز به عنوان عواملی در ایجاد جوش غرور مطرح شده‌اند. این دو ویتامین، اثر سازنده و ترمیم کننده بر پوست دارند و کمبود آن‌ها موجب آسیب پوست و کاهش دفاع آن می‌شود. به همین علت بسیاری از متخصصین پوست برای درمان آکنه از ویتامین A نیز استفاده می‌کنند.
عدم رعایت بهداشت پوست یکی از عوامل مهم در ایجاد یا تشدید جوشهای غرور است. اصولا پیدایش جوش غرور ناشی از افزایش ترشح چربی و تجمع میکروب در غده چربی کنار مو است. بنابراین رعایت نکات بهداشتی می‌تواند تقش موثری در بهبود و تخفیف آن داشته باشد. دستکاری کردن این جوش‌ها موجب انتشار عفونت به نقاط دیگر و افزایش تعداد و حجم جوش‌ها می‌شود. امروزه آنتی بیوتیک‌ها و مواد ضدعفونی کننده عامل لاینفک درمان جوشهای غرور هستند.
مصرف برخی دارو‌ها ممکن است موجب تشدید جوشهای غرور شود. از حمله این دارو‌ها می‌توان به قرصهای ضدبارداری اشاره کرد.
علاوه بر قرصهای ضدبارداری، مصرف مکرر بیش از اندازه پماد بتامتازون، فلوسینولون، تریامسینولون و کرمهای چرب نیز می‌تواند موجب پیدایش یا تشدید جوشهای غرور شود.
درمان آکنه
برای درمان آکنه باید یکسری اقدامات و توصیه‌های بهداشتی را اجرا نمود و نیز با مراجعه به پزشک و دریافت داروهای مناسب به مقابله با آن پرداخت.
توصیه‌های مهم:
برای جلوگیری از پیشرفت جوش‌ها و کاهش حجم و تعداد آن‌ها باید توصیه‌های زیر را در نظر داشته باشید و به آن‌ها عمل کنید.
جوش‌ها را دستکاری نکنید و آن‌ها را با فشار خالی نکنید. برای خالی کردن آن‌ها به یک انستیتوی زیبایی مراجعه کنید تا با دستگاه‌های مکنده جوش‌ها را تخلیه کنند. اگر چنین مرکزی در نزدیکی شما وجود ندارد، انگشتان خود را با الکل ضدعفونی کنید، ناخن‌ها را کوتاه کنید و با یک دستمال تمیز جوش‌ها را به آهستگی فشار دهید تا تخلیه شوند.
پوست خود را به نرمی ماساژ دهید. این کار رامیتوانید به طور مرتب، خودتان انجام دهید و یا به یک فرد مجرب مراجعه کنید تا پوست شما را ماساژ دهد. ماساژ باعث تخلیه چربی پوست شده و از پیشرفت جوش‌ها جلوگیری می‌کند.
آسودگی روانی داشته باشید. سعی کنید خواب مرتب داشته باشید. استراحت کافی داشته باشید و از فشارهای روحی و عصبی بپرهیزید. (البته اگر ممکن باشد)
روزی دو بار صورت خود را بشویید و ماساژ دهید. برای شستشو از صابون اسیدی (گوگردی) که پزشک توصیه می‌کند استفاده کنید. ابتدا صورت خود را خوب صابون بزنید تا از کف پوشیده شود. آنگاه با نوک انگشتان، پوست صورت خود را ماساژ دهید تا صابون در منافذ پوست به خوبی نفوذ کند و چربیهای جمع شده در جوش‌ها را از بین ببرد. از سوی دیگر ماساژ باعث بهبود جریان خون پوست و طراوت و شادابی آن می‌شود. با کف دست خود پوست صورت را از راست به چپ، از چپ به راست و سپس از پایین به بالا ماساژ دهید.
کل زمان ماساژ صورت با کف صابون باید پنج دقیقه طول بکشد. پس از آن صورت خود را با آب گرم بشویید تا کاملا پاک شود. سپس بلافاصله مقداری آب بسیار سرد را بر روی پوست صورت خود بپاشید تا منافذ آن بسته شود. آنگاه با یک پنبه آغشته به گلاب، سطح پوست را پاک کنید. گلاب یا آب لیمو، اثر قابض دارند و باعث افزایش گردش خون و بهبود پوست می‌شوند.
هفته‌ای یک یا دو بار از ماساژ سرکه سیب استفاده کنید تا چربی پوست کاهش یابد. برای این کار کافی است مقداری سرکه سیب را در همان مقدار آب بریزید و سپس با انگشت مقداری از این مخلوط را بردارید و بر روی صورت خود بمالید و ماساژ دهید. ماساژ را با حرکات حلقوی و ضربه‌ای آهسته انجام دهید و ابتدا از پایین به بالا و سپس از بالا به پایین حرکت کنید. آنگاه چند دقیقه صبر کنید و سپس صورت خود را بشویید.
از مصرف غذاهای چرب، شیرینی زیاد، سس مایونز، خامه، شکلات، گردو، فندق، موز، تخم مرغ، بعضی از ماهی‌ها و نارگیل حتی المقدور بپرهیزید. ولی نیازی به رژیمهای سخت نیست. سعی کنید سبزی‌ها و میوه‌هایی را که حاوی ویتامین A هستند زیاد‌تر مصرف کنید: هویج، اسفناج، شاهی و گوجه فرنگی. همچنین مصرف چای و ادویه جات را محدود کنید.
سعی کنید هر روز صورت شما در معرض نور آفتاب قرار گیرد. اشعه آفتاب تاثیر بسیار خوبی در بهبود جوشهای غرور جوانی دارد. بهتر است برای محافظت چشم‌ها از عینک آفتابی کمک بگیرید. البته بعضی محققین معتقدند که نور آفتاب پس از مدتی موجب تشدید آکنه می‌شود، بنابراین بهتر الست اصتفاده از آفتاب را فقط برای شروع درمان به کار گیرید.
از ورزش و پیاده روی غفلت نکنید. بسیاری از جوشهای پوستی پس از مدتی ورزش به کلی ناپدید می‌شوند. اگر هر روز صبح، مسافتی معادل حداقل سه کیلومتر را به صورت پیاده روی یا به صورت دویدن طی کنید و پس از آن یک دوش بگیرید، متوجه می‌شوید پس از مدت بسیار کوتاهی پوست شما بسیار شاداب‌تر می‌شود و بسیاری از جوش‌ها برطرف می‌گردند. ورزش و استحمام باعث باز شدن منافذ پوست، بهبود جریان خون آن و رفع چربی می‌شود.
برای شستشوی صورت از آب گرم استفاده کیند. صابون شما بهتر است از نوع اسیدی باشد که چربی را کم کند. مصرف مواد آرایشی و کرمهای چرب را محدود کنید و در صورت استفاده ابتدا پوست را به یک کرم مرطوب کننده آغشته کرده و سپس از پودر یا سایر مواد آرایشی استفاده کنید و شب هنگام خواب همه این مواد را به وسیله شیر پاک کن تمیز کنید. روزی یک بار از ماسک آناناس استفاده کنید. تاثیر این ماسک بر جوشهای غرور و بخصوص گلوله‌های چربی زیر پوستی (جوشهای کیستیک) بسیار جالب است.. نحوه تهیه این ماسک در قسمت ماسک‌ها شرح داده شده است.
پس از شستشوی صورت، هیچگاه با یک حوله به طور خشن صورتتان را پاک نکنید، بلکه یک دستمال کاغذی یا حوله نرم را با پوست خود تماس دهید تا خشک شود.
اقدامات پزشکی
در کنار توصیه‌های مزبور، داروهایی توسط پزشک متخصص برای شما تجویز می‌شوند که نقش اصلی را در بهبود آکنه بر عهده دارند.
