زعفران و فواید و مضرات آن
نام علمی: Crocus sativus
زعفران، گیاهی است چند ساله که دارای پیاز می‌باشد این پیاز دارای غلاف قهوه‌ای رنگی است. این گیاه در جنوب غربی آسیا، جنوب اسپانیا و جنوب اروپا روییده می‌شود. دارای ساقه و شش گلبرگ بنفش رنگ و ۳ رشته کلاله قرمز رنگ می‌باشد. قسمت مورد استفاده گیاه زعفران کلاله نارنجی رنگ گل آن می‌باشد. کلاله زعفران حاوی چربی، املاح معدنی و موسیلاژ است.
تکثیر زعفران منحصرا توسط غده زیر زمینی بنه (کورم) متداول است. عطر و بوی زعفران به علت وجود اسانس بی‌رنگ تروپن دار و یک ترکیب اکسیژن دار و همراه با سینئول به نام سافرانال می‌باشد. طعم زعفران مربوط به هیتروزید تلخ پیکروکروسین است. رنگین بودن زعفران مربوط به وجود ماده‌ای به نام کروسین می‌باشد.
زعفران ماده غذایی با ارزشی است که به مقدار کم از گیاه زعفران بدست می‌آید در واقع از هر ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار گیاه زعفران، حدود ۵ کیلوگرم گل زعفران بدست می‌آید که وزن ۵ کیلوگرم زعفران تازه بعد از خشک شدن به یک کیلوگرم می‌رسد.ارتفاع تقریبا ۳۰ سانتی‌متر که دارای برگهای دراز و سبز مانند تره است.گلهای زعفران ارغوانی، منظم و شامل لوله‌ای دراز است که به سه گلبرگ و کاسبرگ منتهی می‌شود.
زعفران خیلی مرغوب قسمت کلاله گل یعنی قسمت انتهایی خامه است و میله خامه، زعفران درجه دو و نامرغوب را تشکیل می‌دهد.
برداشت زعفران بدین ترتیب است که قسمت کلاله هر گل را بر می‌دارند و بین کاغذ قرار می‌دهند تا خشک شود و سپس بسته بندی می‌کنند. استاندارد زعفران که در فرانسه صورت گرفته است اعلام می دارد که باید ۵۰ عدد از الیاف زعفران بیشتر از۰/۲۷۷ گرم وزن داشته باشد و در صد رطوبت آن ۱۳ درصد باشد. همچنین هر میلی گرم آن باید بتواند ۷۰۰ سانتی‌متر مکعب آب را بطور محسوس رنگی کند.
ترکیبات شیمیایی:
زعفران دارای مواد چرب، املا معدنی فموسیلاژ و اسانس‌های فراوان می‌باشد. رنگ زعفران مربوط به ماده‌ای بنام کروسین است که در آن وجود دارد پیاز زعفران سمی است و مصرف یبش از حد آن برای حیوانات کشنده است.
خواص داروئی:
زعفران از نظر طبقه بندی ایران گرم و خشک است. مهم‌ترین خاصیت زعفران که از قدیم الایام از آن استفاده شده است درمان افسردگی می‌باشد.
زعفران دارای بویی قوی و طعم تلخ می‌باشد:
۱) خوردن چای زعفران باعث هضم غذا می‌شود
۲) اثر مسکن درد
۳) قاعده آور است.
۴) باعث تحریک اعصاب می‌شود
۵) زعفران خون سازاست و گردش خون را آسان می‌سازد
۶) مصرف زعفران خونریزیهای بعد از زایمان را از بین می‌برد.
۷) قوای جنسی را تقویت می‌کند
۸) کبد را تصفیه وقوی می‌سازد
۹) سرفه را رفع و اثر مفید روی درمان برونشیت دارد
۱۰) کلیه و مثانه را پاک می‌کند
۱۱) آرام بخش و خواب آور است
۱۲) زعفران ضد تشنج است
۱۳) گاز معده را برطرف می‌کند
۱۴) ادرار آور است
۱۵) و اگر بالاخره می‌خواهید همیشه شاد و خندان باشید زعفران بخورید
۱۶) فرمول قدیمی زعفران برای تنظیم عادت ماهیانه خانم‌ها و بازکردن قاعدگی سال هاست که بکار می‌رود و اثر بسیار مفیدی دارد
طرز استفاده:
از زعفران می‌توان به شکل‌های مختلف استفاده کرد:
دم کرده زعفران یا چای زعفران
۲گرم زعفران را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت نیم ساعت روی آتش بسیار ملایم بگذارید تا دم بکشد.
تنطور زعفران
یک گرم زعفران را سائیده و با ۱۰ گرم الکل سفید ۸۰ درجه مخلوط کرده و در شیشه ریخته و در آنرا ببندید. این شیشه رادر جای تاریکی گذاشته و هر روزه آنرا تکان دهید پس از دو هفته آنرا صاف کرده و از آن استفاده کنید.
گرد زعفران
زعفران را در فر با حرارت ۲۵ درجه سانتیگرد خشک کرده و سپس آسیاب کنید و از الک خیلی ریز در کنید تا گرد نرمی بدست آید.
مضرات:
چون زعفران بر روی سیستم تولید مثل اثر درد بنابراین زنان حامله باید از خوردن آن احتراز کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین می‌شود. خوردن زیاد زعفران برای کلیه‌ها مضر است. اشتها را کم می‌کند و ایجاد سردرد می‌کند و باعث اختلال حواس می‌شود.
زعفران عامل سقط جنین و یا برطرف کننده سخت زایی:
خوردن زعفران در زمان حاملگی، شخص را برای زایمان آسان آماده می‌کند. بر طبق پژوهشهای صورت گرفته مصرف زعفران در دوران بحرانی بارداری یعنی سه ماه اول که دوران تشکیل اندام‌هاست می‌تواند به جنین صدماتی وارد نماید. مصرف زعفران در سه ماه اول حاملگی باعث افزایش هورمون پروستاگلاندین در رحم شده و اثرتحریکی مستقیم روی عضلات صاف رحم دارد و در نتیجه احتمال سقط جنین را به همراه دارد اما مصرف متعادل آن پس از سه ماه اول دوران بارداری مفید است و مادر را برای زایمان آسان آماده می‌کند. زعفران موجب خاصیت ارتجاعی در نسوج رحم می‌گردد و زایمان را آسان‌تر می‌سازد.
زعفرانی که پس از سه ماه اول حاملگی مصرف شده است تاثیر خود را چند ساعت قبل از زایمان با شروع شدن درد و با دریافت عصبی گیرنده‌های درد و تولید هورمون پروستاگلاندین که درهنگام وضع حمل باعث انقباض ماهیچه‌های دیواره رحم می‌شوند و اثرتحریکی مستقیم روی عضلات صاف رحم و اثر شل کنندگی سرویکس دارد می گذارد بنابراین با مصرف صحیح زعفران میزان پروستا گلاندین در رحم در زمان تولد نوزاد را افزایش داد و از سخت زائی جلوگیری کرد.
زعفران را با مقدار مناسب و مجاز مصرف زعفران در ماه:
مصرف سه گرم زعفران برای هر نفر در ماه بسیار سالم و سودمند می‌باشد و مصرف بیش از ۵ گرم آن برای هر نفر در ماه مضر می‌باشد. اما مصرف ۵ گرم زعفران در یک وعده غذائی می‌تواند منجر به مرگ انسان گردد.ید در شیشه‌های دربسته و دور از نور نگهدری کرد زیرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست می‌دهد.
نگهداری از زعفران:
زعفران را باید دور از نور و رطوبت نگهداری کرد زعفران را درظروف شیشه‌ای یا فلزی دربسته نگهداری نمایید. توجه داشته باشید اسانس زعفران قابل تبخیر شدن است، بنابر این درب ظرف زعفران را ببندید درصورت باز ماندن درب ظرف زعفران اثرات داروئی و کیفیت آن کاهش می‌یابد.
«اگر آنان که از من روی‌گردان شده‌اند می‌دانستند که چگونه در انتظارشان هستم و چه مهری نسبت به آنان دارم و چقدر مشتاقم که معصیتشان را ترک کنند از اشتیاق من می‌مردند و در راه محبّتم بنداز بندشان جدا می‌شد. ای داود! بیشترین نیاز بنده به من هنگامی است که از من احساس بی‌نیازی کند. بیشترین مهربانی من به بنده هنگامی است که از من روی‌گردان شود و بیشترین ارجمندی بنده‌ام نزد من، هنگامی است که به سوی من بازگردد».
سلام.
لطفا تشریف بیارید.
یاعلی