زمین خوردن در افراد مسن

زمین خوردن در کودکی و نوجوانی مسئله معمولی است اما در افراد مسن به علت عوارض و حوادث و مرگ و میر ناشی از زمین خوردن توجه به آن بسیار مهم است. سقوط و زمین خوردن عامل مهم آسیب در سنین بالای ۶۵ سال و مهم‌ترین علت مرگ در اثر آسیب است. اکثر زمین خوردن‌ها در منزل اتفاق می‌افتد. با افزایش سن تعداد افرادی که دچار زمین‌خوردن منجر به فوت می‌شوند بیشتر می‌شود.

حداقل یک سوم افراد مسن بالای ۶۵ سال در سال دچار زمین خوردگی می‌شوند. آسیبهای ناشی از زمین‌خوردن شامل شکستگی لگن و استخوان ران و کوفتگی عضلات این ناحیه و شکستگی مهره‌های کمری و ساعد است. علاوه بر این یک بار زمین خوردن ممکن است باعث ایجاد نگرانی و ترس از راه رفتن و از دست دادن اطمینان شخص به خود گردد و فرد به خاطراین ترس حاصله زمین‌گیر شود.

وجود علائمی مثل گیجی، ضعف و اشکال در راه رفتن می‌تواند فرد را مستعد به زمین خوردن کند. عوامل محیطی مانند راه رفتن روی سطوح لغزنده، قالیچه‌هائی که زیر پا لیز می‌خورند. نور کم و موانع می‌توانند باعث زمین خوردن گردند. استفاده از داروهای خواب‌آور و وجود مشکل در پا‌ها نیز از عوامل دیگر می‌باشند.

ضعف عضلات اندام تحتانی و اشکالات اسکلتی بخصوص در زانو و پا‌ها عامل مهمی در زمین خوردن می‌باشد. زمین خوردن بخصوص اگر بصورت مکرر رخ دهد می‌تواند نشانه طیف وسیعی از بیماری‌ها و یا اولین علامت و زنگ خطر یک بیماری باشد. لذا نیازمند یک بررسی دقیق و همه جانبه است. مطالب زیر با توجه به شایع‌ترین علل و مکانهای زمین خوردن افراد مسن جمع آوری شده است.

۱) از انجام کارهائی که همراه با خطر سقوط می‌باشند مثل بالا رفتن از نردبان اجتناب گردد.

۲) از پوشیدن کفش و دمپائی‌هایی که خطر لیزخوردگی دارند اجتناب گردد. (مثلاً دمپائی ابری روی سطوح سرامیک مرطوب لیز می‌خورد).

۳) حمام خطرناک‌ترین محل منزل است در زیر دوش حمام از کفی‌های پلاستیکی عاج‌دار استفاده گردد.

۴) کف حمام باید دارای پوشش غیرلغزنده باشد.

۵) در صورت اشکال در ظرفشوئی یا لباسشوئی و نشت یا ریختن آب در کف آشپزخانه بهتر است آن را فوراً تمیز کرد. وجود آب در سطح آشپزخانه باعث لیزخوردگی می‌شود.

۶) بهتر است از فرشهائی که الیاف آن‌ها بلند است یا به مرور زمان لیز شده‌است استفاده نشود.

۷) ریشه‌های اطراف فرش می‌تواند باعث زمین خوردن شود آن‌ها را باید زیر فرش قرار داد.

۸) از قالیچه‌های کوچک که به علت اتکای کم احتمال دارد در زیر پا لیز بخورد استفاده نشود.

۹) در نقاطی که خطر سقوط زیاد است مثل حمام، دستشوئی و پله‌ها از دستگیره استفاده شود. برای این کار می‌توان لوله‌های آب را به دیوار وصل کرد.

۱۰) از توالت فرنگی استفاده شود (بلند شدن ناگهانی می‌تواند باعث زمین خوردن شود. کوتاهی توالت نیز می‌تواند باعث زمین خوردن شود).

۱۱) در صورت زیاد بودن خطر ایستادن در حمام می‌توان از دوش سیار و یک صندلی حمام استفاده کرد.

۱۲) ارتفاع تخت باید به اندازه ارتفاع پا تا کشکک زانو باشد (ارتفاعی حدود ۴۵ سانتی‌متر معمولاً ارتفاع مناسبی است).

۱۳) از تشکهائی که کناره آن‌ها نرم شده استفاده نگردد چون ممکن است باعث افتادن از تخت شوند.

۱۴) از صندلی‌های کوتاه استفاده نشود ارتفاع صندلی باید حدود ۴۰-۳۵ سانتی‌متر باشد. صندلی باید دسته‌دار باشد و دسته صندلی تا محل نشستن حدود ۱۸ سانتی‌متر ارتفاع داشته باشد همچنین دسته صندلی ۵ سانتی‌متر جلو‌تر از پایه آن باشد.

۱۵) قفسه وسایل مخصوصاً در آشپزخانه نباید بسیار بلند یا بسیار کوتاه باشد.

۱۶) دمای پائین اتاق ممکن است باعث کاهش دمای بدن و به دنبال آن زمین خوردن گردد. دمای اتاق را در زمستان در حدود ۲۲ درجه سانتی‌گراد باشد.

۱۷) درهوای سرد هنگام بیرون رفتن از منزل لباس کافی پوشیده شود.

۱۸) سعی شود محیط زندگی کاملاً منظم باشد.

۱۹) انجام یک برنامه منظم ورزشی جهت تقویت عضلات ضروری است.

۲۰) حاشیة پائین چارچوب در اتاق محل شایعی برای زمین‌خوردگی است بهتر است آن‌ها را بر چسب یا رنگ قرمز مشخص کرد.

۲۱) مبلمان و وسایل به نحوی چیده شوند که حداقل خطر برخورد وجود داشته باشد.

۲۲) اسباب بازی بچه‌ها روی زمین عامل مهمی در زمین‌خوردگی است.

۲۳) تلفن در جائی قرار گیرد که سیم آن باعث زمین خوردن نشود.

۲۴) از گذاشتن وسایل و ظروف روی زمین خودداری گردد.

۲۵) از تغییر دکوراسیون مکرر مبلمان و میز و صندلی پرهیز شود.

پانوشت:

متن از جناب دکتر غلامرضا رئیسی - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی