مشکلات پوستی ناحیه تناسلی بانوان و آقایان

بدلیل کثرت سوالات کاربران درباره مشکلات پوستی در ناحیه تناسلی، بر آن شدم که مقاله‌ای در این رابطه جمع آوری و ارائه دهم.

در ضمن این توضیح را نیز بدهم که چندین هزار بیماری پوستی در بدن وجود دارد که ممکن است در ناحیه تناسلی هم ایجاد مشکلاتی کند و از نظر شکل ظاهری اغلب شبیه هم باشند و امکان اینکه پزشکی بتواند بدون معاینه و صرفا بر اساس اظهارات بیمار درباره نوع و درمان آن نظر دهد بسیار کم است و اغلب به ضرر بیمار است. در بعضی موارد حتی معاینه هم کارساز نیست و لازم به نمونه برداری پوست هم می‌باشد.

درماتیت التهابی:
درماتیت تماسی (contact dermatitis) شامل درماتیت تحریکی و آلرژیک بوده و با خارش، قرمزی و آدم پوست همراه می‌باشد. علل مسبب درماتیت تماسی شامل محصولات بهداشتی مورد استفاده خانم‌ها، کاندوم و اسانس‌های گیاهی می‌باشند. کمپرس آب سرد و استروئید‌های موضعی ضعیف غیر فلورینه از جمله درمان‌های مناسب به شمار می‌روند. خارش مکرر پوست حساس این ناحیه را رفته رفته بد‌تر وبد‌تر می‌کند واگر زود در درمان آن اقدام نشود ممکن است این ناحیه دچار عفونت وترشح نیز گردد.

نورودرماتیت (لیکن سیمپلکس مزمن):
 (نورو درماتیت (neurodermatitis) لیکن سیمپلکس مزمن) اغلب در لب بزرگ و پوست بیضه پدید آمده و با خارش زیاد و ضخیم شدن پوست همراه می‌باشد. استرس باعث تشدید این اختلال می‌گردد. درمان همانند درماتیت تماسی است اما دربرخی موارد، از تزریق استروئید به داخل ضایعه نیز کمک گرفته می‌شود. دراین مورد نیز خارش مکرر سبب تشدید مشکل می‌شود وهر چه از شروع بیماری زمان بیشتر بگذرد درمان آن دشوار‌تر است.

اینترتریگو:
اینترتیگو (intertrigo) شامل پلاک مرطوبی است که در نواحی مرطوب پوست دیده می‌شود. رشد باکتری و قارچ بر روی پلاک باعث تشدید مشکل می‌شود. چنین ضایعه‌ای در چین‌های شکمی، کشاله ران، زیر بغل و اغلب در افراد چاق و درآب و هوای گرم و مرطوب دیده می‌شود و با قرار دادن ناحیه مبتلا در معرض هوا، استفاده از محلول بارو، پماد نیستاتین و استروئید خفیف درمان می‌شود.

عوارض داروئی:
اغلب عوارض داروئی بطور گسترده روی کل بدن ظاهر می‌شوند اما گاهی اولین بار از ناحیه کشاله ران تظاهر می‌کند. داروهای مسهل (فنول فتالئین)، سولفونامید‌ها، وداروهای ضد التهابی باعث بروز ضایعات داروئی ثابت در ناحیه تناسلی می‌شوند. درمان شامل قطع مصرف دارو می‌باشد.

پسوریازیس:
پسوریازیس ممکن است سطوح چین‌های بدن مثل کشاله ران و یا چین باسن را درگیرکند (پسوریازیس معکوس). ضایعه فاقد پوسته و به رنگ قرمز روشن می‌باشد. پسوریازیس گاهی بصورت پلاکی منفرد بر روی گلانس (سر آلت تناسلی) تظاهر می‌یابد و با بیماری اریتروپلازی کوئیورات اشتباه می‌شود. از کرم هیدروکورتیزون برای درمان استفاده می‌شود. شستشوی گلانسپس از مقاربت، جهت پیشگیری از آلودگی با کاندیدا، از بد‌تر شدن بیماری جلوگیری می‌کند. ضایعه پوستی حاصل از سندرم رای‌تر نیز ممکن است همانندپسوریازیس تظاهر کند.

درماتیت سبوروئیک:
درماتیت سبوروئیک کشاله ران و آلت همانند پسوریازیس می‌باشد. سبوره معمولادر قاعده آلت، قسمت داخلی ران و ناحیه عانه به چشم می‌خورد. درمان همانندپسوریازیس کشاله ران می‌باشد.

لیکن پلان:
سر آلت، لب‌های بزرگ و کوچک واژن و مخاط واژن ممکن است مبتلا به لیکن پلان شوند. ضایعات حاصل چند وجهی، بنفش رنگ و پهن و صاف می‌باشند. انجام بیوپسی ضروری بوده و درمان بااستفاده از استروئید‌های موضعی قوی صورت می‌گیرد.

لیکن اسکلروز:
با پاپول‌های صاف و سفیدی مشخص می‌شود که به هم اتصال یافته و ضایعه‌ای سفید رنگ و بدون ارتشاح را پدید می‌آورند، اپی تلیوم دچار آتروفی شده ومنظره‌ای همانند کاغذ سیگار را به خود می‌گیرد. خارش و خراش‌های دردناک ازتظاهرات بیماری می‌باشند. گاهی سرطان سلول سنگفرشی بر روی ضایعه شکل می‌گیرد. درمان انتخابی استروئید موضعی قوی است.

شپش عانه:
از راه‌های جنسی و غیر جنسی انتقال یافته و با خارش شدید و پیودرم همراه است. تخم‌های شپش بر روی تنه، موی نواحی عانه و پلک‌ها یافت می‌شوند. درمان شامل استفاده از شامپوی لیندان ۱% به مدت ۴ دقیقه، کرم پرم‌ترین، شستشوی البسه آلوده و درمان شریک جنسی بیمار می‌باشد.

دوره مخفی بودن (نهفتگی): صفر الی ۱۷ روز

علایم در مردان: معمولا خارش شدید در ناحیه عانه وجود دارد بویژه شب‌ها. شپش‌ها بین ۱ الی ۲ میلیم‌تر طول دارند.

تشخیص و درمان: درمان با محلولهای از بین برنده شپش‌ها صورت می‌گیرد.

گال:
آلودگی با عامل بیماری یعنیsacroptes scabiei منجر به خارش شدید وگستردهمی شود. آلودگی تنه آلت، سر آلت یا پوست کیسه بیضه شایع و مشخص کننده می‌باشد و با تشکیل ندول همراه است. درمان همانند شپش بوده و تمام اعضای خانواده را شامل می‌گردد. برای از بین بردن ندول‌ها می‌توان از استروئیدهای موضعی قوی استفاده کرد.

عفونت‌های قارچی:
مشخصه آن وجود پلاکی بزرگ، مهاجر و با لبه برآمده بر روی سطح داخل ران وکشاله ران می‌باشد. بر خلاف کاندیدازیس، این ضایعه بر پوست کیسه بیضه اثرنمی کند. خارش شدید بوده و درمان با عوامل ضد قارچ موضعی صورت می‌گیرد. درموارد شدید از عوامل ضد قارچ خوراکی نیز استفاده می‌شود.

کاندیدازیس:
کاندیدا آلبیکانس معمولا باعث بروز ضایعه‌ای قرمز رنگ همراه با وزیکول وپوسچول‌های اقماری در اطراف آن می‌گردد. سطح داخل ران و باسن شایع‌ترین مناطق درگیر بوده و ابتلا بیضه نیز شایع است. عوامل زمینه‌ای مساعدکننده شامل دیابت حاملگی چاقی مصرف آنتی بیوتیک‌های وسیع الطیف و نقص ایمنی می‌باشد. نیستاتین و دیگر عوامل ضد قارچ موضعی و یافلوکونازول خوراکی، درمان مناسب این بیماری می‌باشند.

عفونت باکتریائی (پیودرم):
استافیلوکوک اورئوس شایع‌ترین عامل پیودرم نواحی تناسلی است که موجب فولیکولیت و یا زرد زخم تاولی می‌گردد. نوع مزمن بیماری گاهی ثانویه به بیماری التهابی روده، لنفوگرانولوم ونروم و یا هیدرآدنیت چرکی و یا ایدزایجاد می‌شود. درمان با استفاده ازپنی سیلین‌های مقاوم به پنی سینلیناز ویا سفالوسپورین صورت می‌گیرد.

زگیل‌های تناسلی:
عامل آن ویروس پاپیلوم تناسلی است. زگیل تناسلی در فرج در زیر پره پوس وبر روی تنه آلت بیشتر دیده می‌شود. واژن، مخاط بینی و دهان نیز مبتلا می‌گردند. عود بسیار شایع است و درمان شریک جنسی فرد آلوده نیز از آن نمی‌کاهد. بهبود خود بخود ممکن است. انواع ۱۶ و ۱۸ ویروس می‌توانند پاپول‌های صاف و رنگی بورونوئید بر روی پوست ناحیه تناسلی پدید آورند. این ضایعه ممکن است دچار حالت مستعد سرطانی بشود. از پودو فیلین، و یاکرایوتراپی یا لیزر برای درمان استفاده می‌شود.

دوره مخفی بودن (نهفتگی): ۱ الی ۲۰ ماه

علایم در مردان: به صورت توده‌های گوشتی و صورتی رنگ بر روی آلت و در برخی موارد اطراف مقعد ظاهر می‌شود.

تشخیص و درمان: با جراحی یا داروهای موضعی درمان می‌شوند. گاهی اوقات علی رغم درمان، ممکن است عود کند.

مولوسکوم کونتاژیوزوم:
بیماری ویروسی شایعی است که از طریق جنسی نیز انتقال می‌یابد. ضایعه باپاپول مروارید مانند، محکم و دارای سطح صاف است که در مرکز خود شبیه نافاست. بیماری در زمینه آلودگی با ایدز نیز دیده می‌شود. درمان شامل تخریب موضعی با استفاده از کرایوتراپی و یا کو‌تر الکتریکی است.

تب خال تناسلی:
تب خال تناسلی هم با نوع ۱ و هم با نوع ۲ ویروس ایجاد می‌شود. تشخیص براساس دیدن زیر لام میکروسکوپ صورت می‌گیرد و یا اینکه کشت انجام شود. دورهاول بیماری باآسیکلوویر خوراکی، والاسیکلویر و یا فامسیکلویر به مدت یک هفته تا ۱۰ روز انجام می‌شود. دوره‌های عود شایع بوده و اغلب با نوع ۲ویروس روی می‌دهند. عود خفیف بیماری نیازمند درمان نیست.

ولی اگر علائم شدید باشند، جهت کاهش مدت بیماری، می‌توان از داروهای فوقالذکر به مدت ۳ روز استفاده کرد. در بیماران مبتلا به نقص ایمنی و تابلویشدید بیماری، از تزریق داخل وریدی آسیکلویر می‌توان بهره گرفت. مواردمقاوم به درمان با فوسکارنت درمان می‌شوند

دوره مخفی بودن (نهفتگی): ۴ الی ۷ روز

علایم در مردان: زخم یا خارش آلت و بعضا رانهاست. سپس تعدادی تاول کوچک و دردناک ظاهر می‌شود. با پاره شدن تاول‌ها، زخمهایی ایجاد می‌شود که پس از ۱۰ الی ۱۴ روز بهبود پیدا می‌کنند. بعضی اشخاص ممکن است در طی حملات، تب هم داشته باشند. این بیماری معمولا عود می‌کند.

تشخیص و درمان: تشخیص معمولا بر اساس ظاهر پوست آلت داده می‌شود. داروهای ضد ویروس خوراکی، چنانچه در اوایل حملات مصرف شوند، باعث کوتاه شدن مدت آن‌ها می‌شود، اما ویروس را ریشه کن نمی‌کند. تبخال تناسلی هنگام وجود زخم، بیشتر از مواقع دیگر مسری است، اما در برخی موارد، بعد از بهبود زخم هم باعث انتقال عفونت می‌شود.

پانوشت:

متن از خانم دکتر مریم ملکی - متخصص پوست و مو