ناباروری مردان (قسمت دوم)

ارزیابی مرد نابارور با آزمایش اسپرموگرام:

حداقل ۲ آزمایش اسپرموگرام که هر کدام معرف یک دوره اسپرماتوژنز باشد لازم است. یعنی فاصله دو آزمایش ۳ ماه باشد که برای قضاوت ضروری است.
مدت زمان پرهیز از مقاربت قبل از آزمایش باید ۴۸ تا ۷۲ ساعت باشد.
مایع منی حداقل ۲ و حدکثر ۵ سی سی طبیعی است.
تعداد اسپرم قابل قبول در هر سی سی مایع منی ۲۰ میلیون و در کل مایع منی ۴۰ میلیون است.
بیش از ۵۰% اسپرم‌ها باید در دو ساعت اول با شدت درجه ۳ یا درجه ۴ فعال باشند.
بیش از ۱۴% اسپرم‌ها باید شکل طبیعی داشته باشند.
اسیدیتی یا PH مایع منی باید در حد ۷. ۲ یا بیشتر باشد.

اگر حجم مایع منی کم باشد ولی PH نرمال باشد احتمالا اشکال در تکنیک جمع آوری نمونه بوده است یا اینکه بخشی از مایع منی بداخل مثانه منتقل شده است. اگر حجم مایع منی کم باشد و PH آن نیز کم باشد، یا مجرای انزالی انسداد دارد یا کیسه منوی سمینال وزیکل وجود ندارد.

اسپرموگرام طبیعی در زوج نابارور بیانگر احتمال فاکتور زنانه، نازائی ایمونولوژیک (ASA) و یا روش نادرست مقاربت است.

در اسپرمورام اگر تعداد اسپرم‌ها کمتر از ۱۰ میلیون در سی سی باشد آزمایش هورمونی نیز درخواست می‌شود. (تستوسترون، FSH، LH، پرولاکتین)

اگر تعداد اسپرم در اسپرموگرام کمتر از ۵ میلیون در سی سی باشد آزمایش ژنتیکی کاریوتایپ هم درخواست می‌کنیم.

اگر در اسپرموگرام هیچ اسپرمی یافت نشود (آزواسپرمی) علاوه بر آزمایش هورمونی و ژنتیکی، بیمار کاندید بیوپسی بیضه نیز می‌شود.

بنابراین ارولوژیست با توجه به شرح حال، معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات، روش درمان را انتخاب می‌کند.

۱) اگر زوج نابارور سن مناسبی داشته باشند، در اینصورت ابتدا از روشهای ساده‌تر استفاده می‌شود. مثل استفاده از دارو و دادن فرصت بیشتر به زوج.

۲) اگر زوج نابارور در گروه ایدیوپاتیک باشد می‌توان ابتدا از دارو و دادن فرصت بیشتر بهره جست.

۳) اگر سن زوج نابارور بالا باشد یا روشهای ساده‌تر پاسخ نداده باشند، آنگاه از روشهای کمک باروری استفاده می‌شود.

دارو درمانی در ناباروری چندان موفق نیست ولی به آن معنی نیست که موثر نیست. اگر قرار باشد از دارو استفاده شود باید حدود ۳ تا ۶ ماه مصرف شود. برخی از داروهای مورد استفاده شامل: HCG، HMG، کلومیفن سیترات، تاموکسی فن، پنتوکسیفیلین، ویتامین‌ای، اسید فولیک، روی،
کپسول CO. Q. ۱۰

روشهای نوین در درمان ناباروری:
اگر درمانهای مرسوم و معمول جواب نداده باشد، از روشهای نوین کمک باروری یا ART استفاده می‌شود. این روش‌ها کمک زیادی در درمان ناباروری کرده است.

روشهای نوین یا ART به دو دسته تقسیم می‌شوند:

۱) باروری در بدن صورت می‌گیرد مانندIUI
۲) باروری در خارج از بدن و در محیط آزمایشگاهی صورت گرفته و بعد از آن تخمک بارور شده یا جنین جهت ادامه سیر تکاملی بداخل بدن منتقل می‌شود. مانندIVF و ICSI

IUI:
در این روش بصورت تزریق اسپرمهای جدا شده از منی بوسیله لوله‌های خاصی بداخل رحم منتقل می‌شود. در این روش باید حداقل ۱ میلیون اسپرم متحرک با بیش از ۴ % شکل طبیعی وجود داشته باشد. جهت تزریق داخل رحمی مرد باید یک فاصله عدم انزال ۱ تا ۱۰ روزه داشته باشد. استفاده ۴ بار از این روش در فردی که بدرستی کاندید این روش شده است حدود ۳۰% شانس موفقیت دارد.

IVF:
در این روش تخمک در معرض اسپرمهای متحرک قرار می‌گیرد و لقاح بصورت عادی در محیط آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. سپس زیگوت بدست آمده در انکوباتور بمدت ۳ تا ۵ روز رشد می‌کند و در مرحله بلاستوسیت از طریق گردن رحم وارد رحم می‌شود. از عوارض این روش چندقلوئی و حاملگی نابجا را می‌توان نام برد.

ICSI:
در این روش بطور ساده یک تخمک و یک اسپرم برای ایجاد جنین استفاده می‌شود. در این روش اسپرم بی‌حرکت می‌شود و سپس به داخل تخمک تزریق می‌شود و بقیه مراحل شبیه IVF است.

انتخاب بهترین روش کمک باروری بر اساس آزمایش اسپرموگرام در مرد نابارور:

۱) اگر اسپرموگرام طبیعی باشد ابتدا IUI توصیه می‌شود که اگر موفقیت آمیز نباشد IVF
۲) اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ میلیون اسپرم متحرک باشد ابتدا IUI و اگر موفقیت آمیز نباشد IVF
۳) اگر بین ۱ تا ۵ میلیون اسپرم متحرک باشد از ابتدا IVF انجام می‌دهیم.
۴) اگر کمتر از ۱ میلیون اسپرم وجود داشته باشد ICSI توصیه می‌شود.

کمک ګیری از تمام روشهای کمک باروری برای زوج نابارور بسیار امیدوارکننده است. بخاطر اینکه حتی با وجود یک اسپرم، شانس حاملگی وجود دارد.

---

مطلب مرتبط: ناباروری مردان (قسمت اول)

---