روغن زیتون علیه دیابت و سرطان

انسولینی به نام زیتون:
مطالعات روی بیماران دیابتی نشان داده است، غذای سالمی که حاوی روغن زیتون باشد آثار خوبی در کنترل قندخون دارد. اضافه کردن روغن زیتون به رژیم غذایی افراد دیابتی نه تنها موجب کاهش قندخون آن‌ها می‌شود بلکه سطح تری گلیسیریدشان را هم کم می‌کند چرا که این ماده معمولا در خون افراد دیابتی بالا است و از عوامل ایجادکننده مشکلات قلبی است. همچنین، محققان می‌گویند مصرف روغن زیتون حساسیت بدن را نسبت به انسولین بیشتر کرده و قندخون تنظیم می‌شود، به علاوه می‌تواند از تجمع چربی‌ها در اطراف شکم جلوگیری کند.

دشمن پوکی استخوان:
پوکی استخوان یکی از مشکلات زنان سالمند و حتی مردان است و زندگی این افراد را تهدید کرده و عامل ۳۰ تا ۴۰ درصد شکستگی‌ها است اما بررسی‌ها نشان داده‌اند، رژیم غذایی سالمی که در آن روغن زیتون جایگاه خاصی دارد از پوکی استخوان پیشگیری می‌کند.

پلی فنول‌ها و اولیوپین و هیدروکی تیروسل به طور قابل توجهی التهاب و از دست رفتن توده استخوانی را که سبب پوکی می‌شود به تاخیر می‌اندازند. مصرف روغن زیتون به صورت روزانه سبب افزایش توده استخوانی می‌شود، پس اگر می‌خواهید در سالمندی دچار پوکی و شکستگی استخوان نشوید، از همین حالا روغن زیتون را جزو برنامه‌های غذایی خود قرار دهید.

پوششی برای معده:
برخلاف سایر چربی‌ها که سبب افزایش خطر سرطان روده بزرگ می‌شوند، روغن زیتون محافظ دستگاه گوارش به خصوص معده است. یکی از آثار محافظتی روغن زیتون توانایی این ماده در کاهش میزان مواد سرطان زایی است که توسط گوشت پخته ایجاد می‌شود. شیوع سرطان‌های دستگاه گوارش در افرادی که از این روغن بیشتر در رژیم غذایی خود استفاده می‌کنند، بسیار کمتر است. این آثار محافظتی هم به دلیل وجود ذرات فنولیک موجود در روغن زیتون است.

تحقیقات نشان داده‌اند حتی افراد مبتلا به بیماری‌های معده که عامل باکتریایی دارند، می‌توانند با مصرف روغن زیتون بیماری خود را درمان یا از بروز آن جلوگیری کنند. هلیکوباک‌تر پیلوری که یکی از دلایل التهاب مزمن و زخم معده و حتی سرطان معده است، بسیاری از افراد را آزار می‌دهد، در حالی که مصرف غذاهایی که در آن از روغن زیتون استفاده می‌شود سبب پخش شدن ماده پلی فنول روی اسیدمعده شده و آثار آن حتی چند ساعت باقی می‌ماند و فعالیت این باکتری را حتی زمانی که به آنتی بیوتیک‌ها مقاومت نشان می‌دهد، پایین می‌آورد.

ضدسرطان پستان:
در بررسی‌ها دیده شده است، رژیم غذایی مدیترانه‌ای که همانا شامل روغن زیتون هم می‌شود، خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. درواقع اسیدهای چرب غیراشباعی که در روغن زیتون وجود دارد از رشد تومورهای مهاجم و بدخیم در بدن جلوگیری می‌کند.

روغن زیتون به دلیل داشتن ماده‌ای به نام اولییک اسید سبب مرگ سلول‌های بدخیم تومورهای پستان شده و با تقویت تاثیر داروهایی موثر در درمان سرطان آثار دارو‌ها را تشدید و دایمی می‌کند. زنانی که از روغن زیتون بیشتری در رژیم غذاییشان استفاده می‌کنند حتی اگر این میزان معادل ۵/۶ قاشق غذاخوری باشد تا ۷۳ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان خواهند بود.

دوستی بروکلی با زیتون:
کلم بروکلی که سرشار از گلوکوزینولات‌های محافظ سرطان است، منبع غنی از فنول‌ها، ویتامین C و مواد معدنی است و چه بهتر که با روغن زیتون پخته شود چرا که محققان دریافته‌اند میزان ویتامین C و ذرات فنولیک بهتر در بدن جذب می‌شوند. یادتان باشد، کلم بروکلی که به آرامی در روغن زیتون یا روغن آفتاب گردان پخته می‌شود، میزان گلوکوزینولات‌ها و ویتامین C آن همانند بروکلی خام به خوبی حفظ می‌شود.

ویژگی‌های روغن مرغوب:
به دلیل اینکه روغن زیتون در مقابل نور و گرما فاسد می‌شود، در موقع خرید سعی کنید بهترین و با کیفیت‌ترین نوع آن را انتخاب کنید. در مغازه، روغن زیتون باید در تاریکی و در شیشه‌هایی با رنگ تیره باشد تا دچار واکنش‌های اکسیداتیو نشود. محیطی که روغن زیتون در آن قرار می‌گیرد هم باید خنک و دور از گرما باشد.

نگهداری روغن زیتون بسیار مهم است نه تنها به خاطر حفظ طعم آن بلکه به خاطر کیفیت آنکه فاسد و بدبو نشود چون همه خواص‌اش از بین خواهد رفت. نکته قابل توجه در مورد روغن زیتون این است که بعد از گذشته ۱۲ ماه از نگهداری آن در شرایط ایده آل میزان مواد مفید آن از جمله آنتی اکسیدان فنول کاهش پیدا می‌کند.

هنگام پختن غذا با روغن زیتون نیز باید به دما توجه کنید. از حرارت دادن زیاد روغن باید دوری کرد چرا که حرارت زیاد سبب تولید مقدار زیادی مواد مضر می‌شود و می‌تواند مواد مغذی و مفید مخصوصا پلی فنول‌های روغن زیتون را نابود کند. در دمای ۳۰۰ درجه فار‌‌نهایت واکنش‌های اکسیداتیو مواد مغذی خیلی سریع رخ داده و به همین دلیل توصیه می‌شود که غذا‌ها با روغن زیتون با دمای پایین پخته شوند و یا ترجیحا این روغن گرم نشود.

مقایسه روغن زیتون با روغن‌های جایگزین:
بسیاری از ما به دلیل هراس از مضرات روغن جامد به سراغ روغن‌های مایع می‌رویم و از روغن‌های جایگزین نظیر روغن سویا، کنجد و آفتاب گردان و زیتون استفاده می‌کنیم. اما از میان این روغن‌ها نیز بسیاری از کار‌شناسان علوم تغذیه، روغن زیتون را بیش از همه توصیه می‌کنند.

تفاوت روغن سویا، کنجد و آفتابگردان با روغن زیتون در این است که روغن‌های نامبرده جزو اسیدهای چرب بلند زنجیره چند غیراشباع هستند، در حالی که روغن زیتون اسیدچرب غیراشباعی است که تنها یک باند غیراشباع دارد.

روغن‌های دارای چند باند غیراشباع با اینکه نسبت به روغن‌های جامد بهترند اما پس از اینکه در بدن می‌سوزند رادیکال‌های آزادی تولید می‌کنند که لازم است پس از آن ویتامین E به میزان کافی در بدن وجود داشته باشد تا اثر آن‌ها را خنثی کند. روغن آفتابگردان، کنجد و سویا نسبت به سایر روغن‌ها اگر چه غیراشباع هستند اما ویتامین E کمتری دارند و حاصل مصرفشان تولید رادیکال‌های آزادی است که برای بدن مضر است.

این در حالی است که در روغن زیتون تعادل خوبی بین ویتامین E و تعداد باند غیراشباع وجود دارد بنابراین، پس از سوختن در بدن رادیکال‌های آزادی تولید نشده یا بسیار کمتر تولید می‌شود. علاوه بر این اسیدهای چرب تک باندی غیراشباع موجود در روغن زیتون نه تنها چربی‌های مضر بدن را کاهش می‌دهند بلکه تحقیقات نشان داده است که حتی سبب افزایش کلسترول خوب خون نیز می‌شوند و به دلیل عدم تولید مواد التهابی برای بیمارانی که دچار بیماری‌های التهابی هستند، مفید است.

نکته دیگر اینکه در بازار ما دو نوع روغن زیتون (بکر و تصفیه شده) وجود دارد. عده‌ای به دلیل حساسیت به طعم و بوی روغن زیتون به سراغ نوع تصفیه شده آن می‌روند، در حالی که روغن بکر اگر واقعا سالم و خالص باشد اگر چه ممکن است بو داشته باشد اما مغذی و مفید‌تر است و بهتر است برگزیده شود، در ضمن، بوی روغن زیتون اگر به دلیل عواملی به غیر از خود زیتون باشد نباید با بوی خود روغن زیتون اشتباه گرفت. گاهی یک محصول به دلیل نگهداری در شرایط نامطلوب اکسیده شده و بوی ترشیدگی و نامطبوعی به خود می‌گیرد.

پانوشت:

متن از جناب دکتر بهمن محمدی - پزشک عمومی